Osmanlı silah sanayii`nde modernleşme çabaları (1839-1876)

Abstract

19. yüzyılın başlarından itibaren buhar gücünün taşımacılık ve imalat sektöründe rüzgâr, su, kol ve hayvan gücünün yerini alması, önce Avrupa'yı daha sonra tüm Dünya'yı derinden etkilemiştir. 20. yüzyılda batılı güçlerin dünyanın geri kalanı üzerinde kurdukları siyasî, ekonomik ve askerî tahakküm büyük oranda bu dönüşümün neticesinde mümkün olmuştur. Olumlu veya olumsuz yönleriyle Osmanlı Devleti de bu süreçten etkilenen devletlerden biridir. Bu doktora tezi, Osmanlı Devleti'nin Sanayi Devrimi sonrası gelişen silah teknolojilerinden nasıl etkilendiğini tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Buhar gücüyle işleyen fabrikalarda üretilen menzil ve tahrip gücü yüksek konvansiyonel silahların ilk örnekleri 1830'larda yapılmaya başlansa da, askerî alanda çığır açan daha gelişmiş modelleri ancak aynı yüzyılın ortalarında geliştirilmeye başlamıştır. 20. yüzyıl tarihçileri tarafından Osmanlı Tarihi içerisinde Tanzimat Devri olarak adlandırılan 1839-1876 yılları arası dönem, gerek Avrupa'da, gerekse Osmanlı Devleti'nde silah sanayii alanındaki değişimi incelemek ve irdelemek için en elverişli zaman dilimidir.ANAHTAR KELİMELER:Osmanlı Sanayi, Tophane, Tüfekhane, Baruthane, Fişekhane, top, şeşhaneli tüfek, barut, fişek

First Europe and then the whole World has deeply influenced by replacement of wind, arms and animal power with steam power in transportation and manufacturing sectors from the beginning of the 19th century. Political, economic and military domination of the western powers over the rest of the World in the 20th century, has relied largely upon this transformation. By positive or negative means, the Ottoman Empire is one of the states affected by this process. This dissertation has carried out to determine how the Ottoman Empire affected by developing weapons technologies and innovations after the Industrial Revolution. The first examples of highly destructive and long-range conventional weapons began to be produced at steam-powered factories in the 1830s. Nonetheless, more advanced models which ushered a new era in military field, started to be manufactured at the middle of the century. The period between the years 1839-1876, which is called by 20th century Ottoman historians as Tanzimat Era, is the most favorable period of time to examine the transformation of the arms industry both in Europe and the Ottoman Empire.KEY WORDS: Ottoman Industry, arsenal, small arms factory, gunpowder factory, cartridge factory, cannon-gun, rifle, gunpowder, cartridge.