İnsüline Bağımlı Diabetes Mellitus`lu çocukların hastalık hakkındaki bilgi ve tutumları

Abstract

62 ÖZET Çalışmamız, İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Büyüme Gelişme Endokrinoloji biriminde izlenmekte olan 121 IBDM ' lu (65 kız, 56 erkek) hastada, diabet hakkındaki bilgilerini değerlendirmek ve bunun diğer parametrelerle ilişkisinin araştırılması amacı ile yapılmıştır. IBDM' li olgularda ortalama yaş 11.2 ± 4.2 yaş (1.8 - 22.3 ) ve ortalama diabet süresi 3 ± 2.9 yıl (0.0 - 13.9 yıl ) idi. Diabetiklerin ortalama tanı yaşları 8.2 ± 3.6 yıl (0.8 - 15.4 yıl) olarak bulundu.Bilgi formunu yanıtlayan 89 olgudan yarıya yakını ortaokul öğrencisiydi. 121 olguda, anne yaş ortalaması 37 ± 7.7 yaş, baba yaş ortalaması ise 40.5 ± 7.7 yaş olduğu görüldü.Anne babaların yaklaşık % 50' si ilkokul mezunu. Çalışmaya alınan olgular hastanemizde verilen eğitim programlarına en az birkez katılmış diabetik veya ailelerden oluşuyordu.Araştırma diabet hakkındaki bilgilerin değerlendirildiği bilgi formları doldurtularak gerçekleştirildi. Bilgi formları ile diabet hakkındaki genel bilgileri, insülin.diyet ve egzersiz bilgileri değerlendirildi.Ayrıca tüm bu konulardaki uygulamaları, bakım koşullan ve hastahkiarı ile ilgili duygulanımları öğrenilmeye çalışıldı. Diabetik olguların genel bilgi ve insülin bilgi puanlarının 50 ile 60 arasında olduğu bulundu. Diyet bilgi puanı ise 40'tan düşüktü. Ailelerin bilgi puanlarıda çocukların puanına çok yakındı. Yapılan analiz sonucunda, olguların tüm bilgi puanlarının kronolojik yaşın artışıyla beraber arttığı belirlendi. Bu bulguyu daha önce yapılan araştırmalarda desteklemektedir. Diabet yaş grupları arasındaki farka bakıldığında genel bilgi ve diyet bilgisinde fark tesbit edilmesede insülin bilgisinin diabet yaşı ile ilişkisi saptandı.63 Olguların öğrenim düzeylerinin artışı ile genel bilgi ve insülin bilgi puanlarının arttığı saptandı. Ancak diyet bilgi puanına etkisi görülmedi. Diabetik olguların bilgi düzeyi ile anne babalarının öğrenim durumları arasındaki ilişki incelendiğinde, her iki ebeveyninde öğrenim durumunun bilgi düzeylerine etkisi saptanamadı. Bilgi formu hem aileye hem çocuğa doldurtulan 63 olguda, aile bilgi puanı ile çocuk bilgi puanı arasında fark tesbit edilemedi. Diabetik olguların çoğunluğunun düzenli olarak egzersiz yapmadığı ve tedavilerindeki gerekliliğin farkında olmadığı görüldü. Çocukların takiplerinden ve insülin uygulamalarından anne sorumluydu. Babanın ise bu konuda işlevi yok denecek kadar azdı. Olguların insülin uygulama konusunda titiz oldukları ve yaklaşık % 90' ınm insülin uygulamayı hiç unutmadığı belirlendi. Diyet bilgilerinin düşüklüğüne rağmen, diyet programlarının düzenli uygulandığı ve diyeti uygulamada problemleri olmadığı saptanan olguların, bir günlük beslenme programlarında dengeli diyet uyguladıkları görüldü. Diabetik olguların hastalıkları hakkındaki düşünceleri ve istekleri öğrenilmeye çalışıldığında, çoğunluğun isteğinin hastalığa kesin çözüm bulunması yolunda olduğu belirlendi. Bunun yanında, problemi olmayan ve hastalığı kabullenmiş olan bir grup diabetikte mevcuttu.Bir kısmının ise bilgi edinmek için yazılı kaynaklar istediği saptandı.

64 SUMMARY The present study was carried out to evaluate, and to compare with other parameters, the data compiled on diabetes in 121 cases of IBDM (65 female, 56 male), at Istanbul University, Faculty of Medicine Child Health and Deseases Department, Growth Development - Endocrinology Unit. In the cases with IBDM the avarage years age was found to be 1 1.2 ± 4.2 years (1.8 - 22.3) and the avarege diabetes duration was 8.2 ± 3.6 years (0.8 - 15.4 years) of the 89 replies to the questionaire about half were by secondary school students. In the 121 cases avarage age of the mother and the father were 37 ± 7.7 and 40.5 ± 7.7 years, respectively. About 50 % of the parents were primary school graduates. The cases examinate in this study were individuals or families who took part at least once in our hospitals training programs. Study was carried out by evalutions the data obtained from the questionaires about diabetes. With the questinaires their general information about diabetes, diet and exercise were evaluated. In addition, their feelings and the wishes about all the applications, conditions of care and the desease were investigated. In diabetic cases the general information and insulin information marks were found to be between 50 and 60. Diet information marks were lower than 40. The information marks of the families were quite close to that of those of the childerens. In the analyses it was observed that all the information marks increased along with the chronological age. It was, however, not possible to establish a relation between diabetes age and information level. This finding is supported by earlier reports.65 In the cases, it was founded general and insulin information marks got higher with their level of schooling. An effect on diet was however, not observed. When the relation between the information mark of the diabetic cases and the education level of their parents is investigated. It was found that the level of schooling of both parents has a significant influence on general and insulinin ^formation marks. It was determined that the very low diet knowledge was not influenced by these in the 63 cases were the questinaire was applied both the family and the child, it was possible to establish a relation between the information mark of the family and that of the child. The absence of regular exercise was observed in most of the diabetic cases. Besides, it was established that they did not know this was necessary for their therapy. Mothers were responsible of the follow -up of the children and application of insulin. The fathers had negigible contribution to this. It was observed that the parents paid attention to the application of insulin and in 90 % of the cases application of insulin was not neglected. Even though the diet information marks were low, it was observed that diet programms were strictly obeyed, in the cases where there was no problem in applying the program application of a balanced daily diet was observed.