Düzenli hemodializ tedavisinde olan hastalara uygulanan eğitimin yaşam kalitesine etkisi

Abstract

95 ÖZET Araştırma, düzenli hemodializ uygulanan kronik böbrek yetmezlikli hastalarda eğitimin yaşam kalitesine etkisini belirlemek amacıyla planlanmıştır. Araştırma kapsamına Î.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hemodializ Ünitesi ve SSK İstanbul Hastanesi Hemodializ ünitesinde düzenli hemodializ tedavisini sürdürmekte olan 50 hasta alınmıştır. Veri toplama aracı olarak bir anket formu yaşam kalitesi ölçeği ve Karnofsky Performans Durum ölçeği kullanılmıştır. Anket formu olarak hastaların kişisel özelliklerini saptamak üzere araştırmacı tarafından hazırlanan; ikinci değerlendirme formu olarak da Parfrey ve arkadaşları tarafın dan son-dönem böbrek yetmezlikli hastaların yaşam kalitesini değerlendirmek için özel olarak hazırlanan şikayetler, duygular, genel yaşam doyumu genel yaşam duyguları olmak üzere dört bölümden oluşan bir ölçek kullanılmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde; yaşam kalitesi ölçeğinin geçerlik güvenirlik işlemleri kapsamında madde toplam puan katsayıları, test-re test korelasyon katsayıları değerlendirilmiş, ölçeğin iç tutarlılığı Kuder Richardson 20 alfa korelasyon tekniği ile değerlendirilmiştir. Deneklerin tanımlayıcı özellikleri ile Karnofsky Performans puanları bilgi96 puanları ve yaşam kalitesi değerlendirme puanları arasındaki ilişkiler tek yönlü varyans analizi ve t-testi ile değerlendirilmiştir. Hastaların kişisel özellikleri olan, yaş, cins, meslek, öğrenim durumu, medeni durum, ailenin toplam aylık geliri, hemodializ tedavisine başlama zamanı, hemodialize devam etme sıklığı, tedavi gördükleri hasta neye göre eğitimle sağlanan yaşam kalitesi ve Karnofsky performans duru mu değerlendirilmiştir. Eğitim öncesi ve sonrası yapılan değerlendirmelerde yaşam kalitesi açısından anlamlı bir fark bulunamazken objektif bir değerlendirme yöntemi olan Karnofsky Performans Değerlendirmeleri arasında ileri dere cede anlamlı bir fark bulunmuştur. KBY'li hastalarda eğitimin başarılı olabilmesi, tedaviye, yaşam şekli değişikliklerine uyumun kolaylaştırılması için `eğitim kitapçığı` kullanılması, sürekli eğitim ve görüşmelerle eğitimin desteklenmesi, tedaviye uyumu ve araya giren olumsuz faktörleri değerlendirebilmek için bu hastalara özel sübjektif yaşam kalitesi değerlendirme ölçeklerinin kullanımının yaygınlaşması önerilmiştir.

97 SUMMARY This study has been designed to evaluate the effect of education on life quality in patients on regular hemodialysis treatment (RDT). 50 patients on RDT of the Istanbul University Cerrahpaşa Medical Faculty and Istanbul Hospital Dialysis Unit, were enrolled into the study. For data collection we used 1 questionnaires life quality assesment and the Karnofsky Performance state scala. The first paper was used to obtain personal patients data and for performance investigation evaluation the questionnaire especially prepared by Parfrey and colleagues was used to evaluate the life quality of patients with end-stage chronic renal insufficiency, the questionnaire contained 4 sections including complaints; emotiones, general feelings about life and expectancy from life. To evaluate the data, test-retest correlation coefficient and Kuder Richardson 20 a Correlation technics were used. The correlation between the special properties of the patients, Karnofsky Performance scores, cultural scores and life quality scores were evaluated by directional variant analysis and t-test. Among the special properties of patients we scored age, sex, job,98 education, social status, start and frequency of dialysis. In all of them Karnofsky performance status was determined. Although before and after education life quality did not change significantly, there was a significant change after education concerning the Karnofsky Performance Scores. That patients could be integrated into the therapy and the changes, dialysis made in their lifes, they were hold to use on education booklet. To intensify education, patients should be involved in repeated conversatious about their status. Factors, disturbing patients therapy compliance, should be evaluated by individual subjective life quality questionnaires and life quality evaluation questionnaires are suggested to be used in this patient population.