Cebeciler Kethüdâsı Esirî Hasan Ağa`nın Osmanlı askerî teşkilatına dair görüşleri

Abstract

Bu çalışmada, ömrünü savaş meydanlarında, serhad boylarında türlü meşakkat içerisinde geçirmiş emektar bir askerin; üç yüz yıla yakın gözlerden uzak kalmış değerli bir eserinin ve bu eserinde yer verdiği özgün ve kıymetli bilgilerin duyurulması ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Osmanlı Devleti'nin II. Viyana bozgunu gibi büyük mağlubiyetler, Karlofça gibi büyük toprak kayıplarıyla neticelenen antlaşmalar ve Prut Seferi gibi bugün hala tartışılan sansasyonel hadiselerle çalkalandığı bir dönemde yaşamış olan Esirî, bunlar ve benzeri nice önemli olaya şahitlik etmiş ve bu müşahedatını önce notlarına kaydetmiş, ardından da `Mi'yârü'd-Düvel ve Misbârü'l-Milel` ismini verdiği eserine derç etmiştir.Esaret yıllarında Avrupa, bölgede görev yaptığı dönemde Orta Doğu coğrafyası hakkında idari, askeri, ictimai, coğrafi pek çok bilgi edinip bunları eserinde aktaran Esirî'nin tüm bu konulara dair görüşleri önemli olmakla birlikte, Osmanlı askeri teşkilatı hakkındaki gözlem, yorum ve tavsiyeleri, ilgi ve takdiri fazlasıyla hak etmektedir.

In this study, we aimed to evaluate and announce a precious book which was unknown for almost 300 years, belonging to a veteran soldier spent his life in battlefields with many difficulties. Esirî, who lived in a period when the Ottoman Empire had great defeats such as Vienna the second, treaties resulting in great land losses such as Karlofça, and sensational events still being argued such as Prut, witnessed all these events as well as many other important ones and first saved his experiences in his notes and then inserted them in his book named `Mi'yârü'd-Düvel ve Misbârü'l-Milel`.Obtaining a lot of administrative, military, social, geographical information during his captivity years on Europe as well as his service years on the Middle East, Esiri's view's on these issues are not only important, but also his observations, comments and recommendations deserves higly interest and appreciation.