Hiperkolesterolemik sıçanlarda oksidatif stres ve ATPaz enzimi ile vitamin E arasındaki ilişki

Abstract

ÖZET Organizmada serbest radikaller tarafından başlatılan lipit peroksidasyonu, zar yapısındaki çok doymamış yağ asidi zincirindeki a - metilen gruplarından hidrojen atomunun uzaklaşması ile başlamakta, oto- katalitik biçimde devam ederek aldehit ve karbonil bileşiklerinin oluşumu ile sona ermektedir. Serbest radikaller ve buna bağlı oksidatif stresin aterosklerotik lezyonların oluşumunda ve gelişiminde önemli bir rol oynadığı kabul edilmektedir. Günümüzde lipit peroksidasyonunun pek çok hastalık ile birlikte ateroskleroz lezyonlarının gelişiminde de önemli rol oynadığı kabul edilmektedir. Düşük dansiteli lipoproteinlerin (LDL), aterosklerozun gelişiminde temel risk faktörü olduğu bilinmektedir. LDL' nin yapısında bulunan çok doymamış yağ asidlerinin oksidatif modifikasyona uğrayarak endotel hücre hasarını başlatması nedeniyle, ateroskleroz patojenezinde önemli rol oynadığı düşünülmektedir. Bu yüzden özellikle, endotel hücre hasarı aterosklerozun ilerlemesinde temel bir faktör olduğundan, LDL'nin peroksidasyonu aterosklerotik plakların teşekkülünde erken bir kanıt olarak kabul edilmektedir. Son yıllarda ateroskleroz gelişiminin, plazma LDL düzeylerinin (bunların çok doymamış yağ asidi içeriğinin) azaltılması ve çeşitli antioksidanların özellikle E vitaminin diyete eklenerek önlenebileceği ileri sürülmüştür. o Bu nedenle çalışmamızda, 4.5 ay süre ile aterojenik diyetle beslenen sıçanların plazma, eritrosit ve karaciğer lipit fraksiyonları, lipit peroksit düzeyleri, glutatyon içerikleri ve membran ATPaz aktiviteleri üzerine E vitamininin etkisini inceledik. Elde ettiğimiz bulgular, güçlü bir antioksidan olan E vitamininin sıçanlarda beslenmeye bağlı olarak meydana gelen hiperkolesterolemik değişiklileri baskılayarak aterosklerozun gerlişmesinde engelleyici yönde bir etkisi olabileceğini gösterdi.

53 SUMMARY Free radical-induced lipid peroxidation of organism is commenced by release of hydrogen atom of a-metilen groups in polyunsaturated fatty acid chain of membrane structure, is continued in catalytic form and is completed with formation of aldehid and compositions. Free radical and related oxidative stress have been considered to play an important role in atherosclerotic lesions formation and progression. Lipid peroxidation has been considered to play an important role in so many diseases and atherosclerosis lesions progression. Low-density lipoprotein (LDL) is a major risk factor for atherosclerosis progressing. Polyunsaturated fatty acids of LDL structure are oxidatively modified and induce endothelial cell injury. Because of this, LDL is considered to play an important role in atherosclerosisis pathogenesis. Since endothelial cell injury is a major factor in atherosclerosisis progression, peroxidation of LDL has been considered as an early evidance of atherosclerotic plaque formation. In recent years, it has been suggested that LDL plasma levels (polyunsaturated fatty acid content) reduction and supplementation of different antioxidants in particular vitamin E in diet prevent atherosclerosis progression. In this study, effect of vitamin E has been investigated on lipid fractions, lipid peroxide levels, glutathione contents and membrane ATPase activities of plasma, erythrocytes and liver in hyprecholssterolemic rats. Results showed that vitamin E which is a potential antioxidant, prevent fed-induced hypercho- lesterolemic changes and therefore preventive effect of vitamin E is shown in atherosclerosis progression.