Kolon kanserli hastaların barsak dokularında glutatyon ve glutatyon metabolizması ile ilgili enzimlerin incelenmesi

Abstract

ÖZET Çağımızın başta gelen sağlık sorunlarından biri olan kanser, ülkemizde de giderek önemli bir yer tutmaktadır. Türkiye'de, 1970'li yıllarda tüm ölüm nedenleri arasında 4. sırada yeralan kanser, günümüzde kalp hastalıkları ile birlikte ilk sıralarda yer almaktadır. Kanser oluşumunda, genetik ve çevresel olmak üzere çeşitli faktörler rol oynayabildiği halde, kesin nedenler henüz tam olarak açıklık kazanmamıştır. Bununla birlikte, serbest radikallerin ve buna bağlı oksidatif stresin kanser oluşum ve gelişiminde önemli bir rol oynadığı ileri sürülmektedir. Bu çalışmamızda, sıklıkla rastlanan kanserlerden biri olan kolon ve rektum kanserli hastaların tümörlü ve tümöre komşu normal barsak dokularında, lipit peroksit ve glutatyon (GSH) düzeyleri ile, glutatyon peroksidaz (Gpx), glutatyon S-transferaz (GST), süperoksit dismutaz (SOD), y-glutamilsistein sentetaz (y-GCS) ve y-glutamil transpeptidaz (y-GT) aktivitelerini inceledik. İncelemelerimiz sonucunda; Kolorektal adenokarsinomlu hastaların malign barsak dokularında, aynı kişilerin normal barsak dokularına göre, lipit peroksitleri ve GSH düzeylerinde anlamlı bir artış saptandı. GPx, SOD ve y-GCS aktivitelerinde de anlamlı oranda bir artış gözlenirken, GST ve y-GT aktivitelerinin değişmediği gözlendi.Bu sonuçlara göre; 1- Kolorektal kanserli hastaların malign barsak dokusunda lipit peroksidasyonu artmaktadır. 2- Malign kolorektal dokuda, GSH düzeylerinde ve GPx ve SOD enzim aktivitelerindeki artışlar, oksidatif stresi karşılamak için bir adaptasyon olabilir ve bu artışlar kemoterapötik ilaçlara karşı oluşabilecek dirence katkıda bulunabilir. 3- Malign barsak dokusunun y-GCS aktivitesindeki artış bu dokuda GSH düzeylerinde saptanan artışın nedenlerinden biri olabilir. Bu nedenle y-GCS'nin bütyonin sülfoksimin (BSO) ile baskılanması, kolorektal kanserli hastalarda ilaç direncini kırmada yararlı bir yöntem olabilir. 36

SUMMARY Cancer, being one of the dread diseases of this modern age, has also been considered as an important and serious health threathening problem in our country. Although cancer deaths were fourth among the leading causes for mortality in 1970's, now it ranks first together with heart diseases. Despite some genetic and environmental factors are effective in cancer formation, the real causes of cancer have not been found out yet. However, free radicals and related oxidative stress have been considered to play an important role in cancer formation. In our study, lipid peroxide and glutathione (GSH) levels and glutathione peroxidase (Gpx,) glutathione S-transferase (GST), superoxide dismutase (SOD), y-glutamylcysteine synthetase (y-GCS), y-glutamyl transpeptidase (y-GT) activities were investigated in the malignant and normal tissues of patients with colorectal cancer. After examinations: A significant increase was found in lipid peroxide and GSH levels in malignant colorectal tissues compared to normal tissues of the same patients with colorectal cancer. On the other hand, GPx, y-GCS and SOD activities were also found to be significantly increased while GST and y-GT activities remained unchanged. 37To conclude: 1- Lipid peroxidation increases in malignant colorectal tissues of the patients with colorectal cancer. 2- Increases in GSH levels and GPx and SOD activities in colorectal tissues may be considered as an adaptation to compensate the oxidative stress, and may participate the resistance to chemotherapeutic drugs. 3- Increase in y-GCS activity of malignant colorectal tissue may be one of the causes of the increase in GSH levels in the same tissue. Therefore, the supression of y-GCS activity with buthionine sulfoximine (BSO) may be an useful method in prevention of drug resistance in patients with colorectal cancer. 38