Çocuktaki kronik hastalığın aile etkileşimindeki yeri ve önemi

Abstract

60 7. ÖZET Araştırma, çocuktaki kronik hastalığın ailenin özellikle annenin aile içi etkileşimindeki yeri ve önemini belirlemek üzere tanımlayıcı olarak planlandı. Veriler, çocuklarına böbrek yetmezliği tanısı konmuş hemodiyaliz tedavisi gören, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hemodiyaliz Ünitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Pediatrik Hemodiyaliz Ünitesi, Baş kent Üniversitesi Hemodiyaliz Ünitesi'ne Aralık 1994 - Haziran 1995 tarihleri arasında çocukları ile birlikte gelen 30 anneye Epstein Bishop Baldwin ve Keitner tarafından geliştirilen, Bulut tarafından ülkemizde geçerlilik ve güvenirlik çalışmaları yapılarak uyarlanan Aile Değerlendirme Ölçeği (ADÖ) ve araştırıcı tarafından geliştirilen anket formu uygulanarak elde edildi. Veriler bilgisayar SPSS paket programı uygulanarak yüzdelik, student t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANNOVA) ile değerlendirildi. Annelerin ADÖ'den aldığı puan ortalamalarına göre, en sağlık sız puanı `Gereken İlgiyi Gösterme` alt boyutunda aldığı bunu sırası ile `Roller, Duygusal Tepki Verebilme, Davranış Kontrolü, İletişim, Genel Fonksiyonlar ve Problem Çözme` alt boyutlarının takip ettiği görüldü. Annenin ADÖ'den aldığı puanlar çocuğun yaşı ve cinsiyeti, annenin eğitim düzeyi, annenin çalışma ve mesleki durumu, aile tipi değişkenleri ile karşılaştırıldığında anlamlı bir ilişkinin olmadığı; çocuğun hemodiya-61 lize girme süresi, babanın eğitim düzeyi, babanın çalışma ve mesleki duru mu, aylık gelir, çocuk dışında başka bir hasta varlığı, çocuğun hastalığın dan sonra yaşanılan ekonomik sorun ve annedeki psikolojik bozukluk/sorun değişkenleri ile ilişkinin anlamlı olduğu belirlendi. ADÖ puanları ve yukarıdaki değişkenlerin karşılaştırılmasında en fazla olumsuz olarak etkilenen aile işlevlerinin `Gereken ilgiyi Gösterme` ve `Roller` işlevlerinin olduğu görüldü.

62 8. SUMMARY This study was planned to determine how a chronic disease in a child affects family interrelationships, especially between the mother and the other members. Data were obtained from 30 mothers using Family Assesment Device (FAD), which was developed by Epstein, Bishop, Baldwin and Keitner and whose validity and reliability were assessed by Bulut, and by a questionnaire form which was developed by the researcher. Those 30 mothers were the ones whose children were diagnosed as having chronic renal failure and being on hemodialysis treatment in Pediatric Hemodialysis Unit of Istanbul University Medical Faculty, Pediatric Hemodialysis Unit of Cerrahpaşa Medical Faculty and Hemodialysis Center of Başkent University between December 1994-June 1995. The data were assessed on SPSS programme using percentage test, Student's t-test, and the analysis of variance (ANOVA). According to the mean scores of the mothers from FAD, the most adverse influence was found on the function of `Affective Involvement`, follawed successively by `Roles, Affective Responsiveness, Behaviour Control, Communication, General Functions and Problem Solving`. When the scores of the mothers from FAD were compared with variables such as the age and sex of the child, education level of the63 mother, working and occupational status of the mother, and the family type, no significant correlations were found, whereas comparison of the scores with variables such as the length of the child's staying in hemodialysis, education level of the father, working and occupational status of the father, monthly income, the presence of another patient in the family other than the child, economical problems experienced after the child's disease, psychological disorders/problems the mother expressed after the child's disease, revealed significant correlation. When FAD family functions were compared with the above variables it was seen that the most significant deterioration was in the functions of `Affective Involvement and Roles`.