0-6 Yaş çocuklarda annenin ev kazalarına yönelik güvenlik önlemlerini tanılama ölçeği`nin geliştirilmesi ve çocuktaki kazaları önlemede annelere verilen eğitimin etkisi

Abstract

6-ÖZET Araştırma ` 0-6 Yaş Çocuklarda Annenin Ev Kazalarına Yönelik Güvenlik Önlemlerini Tanılama ölçeği`nin geliştirilmesi ve 0-6 yaş grubu çocuğu olan annelere kazaları önleme eğitimi vererek eğitimin etkinliğini değerlendirmek amacıyla metodolojik ve yarı deneysel olarak gerçekleştirildi. Araştırma Kasım 1997- Ağustos 1998 tarihleri arasında ölçek geliştirme ve annelere çocukların ev kazalarından korunması konusunda eğitim verme olarak iki aşamada gerçekleştirildi. Birinci aşamada Türkçe ve yabancı dilde yazılı kaynaklar incelendi ve 32 maddeden oluşan 3'lü Likert tipi bir ölçek taslağı hazırlandı. İlk geliştirilen ölçek taslağının kapsam geçerliliği çalışmaları sonucunda madde sayısı 70'e çıkarıldı ve 5'li Likert tipine dönüştürüldü. ölçek geliştirme örneklemini Sakarya ili merkez sağlık ocaklarına kayıtlı rastlantısal yöntemle seçilen 600 anne oluşturdu. Güvenirlik çalışması sonucunda ölçeğin madde sayısı 57'ye indirildi ve iç tutarlılığı Cronbach alpha Yöntemi ile.7931 bulundu. Madde toplam puan korelasyon değerleri düşük bulunan 17 madde ölçekten çıkarıldıktan sonra ölçeğin son şeklinin Cronbach alfa değeri.8205 'e yükseldi. ölçekte her bir madde 1'den 5'e kadar puanlandı. Olumsuz ifade içeren maddelerde puanlama tersine dondürüldü.Ölçeğin maksimum puanı 200, minimum puanı 40 dır. 69ölçek okuma yazma bilmeyenlerle yüzyüze görüşülerek, okuma yazma bilenlerde ise kişilerin kendisi tarafından kolaylıkla doldurulabilir.Ûlçeğin doldurulma süresi yaklaşık 15-20 dakikadır. Araştırmanın ikinci aşaması olan eğitim grubu örneklemimizi belli kriterlere göre seçilen 30 anne oluşturdu. Annelere araştırmacı tarafından geliştirilen anket formları ve ölçek uygulandı. Araştırmacı tarafından annelere evlerinde 10'ar gün ara ile iki kez çocukları ev kazalarından korumaya yönelik bireysel eğitim yapıldı. son görüşmede annelere araştırmacı tarafından geliştirilen `0-6 Yaş Grubu Çocukları Ev kazalarından Korumada Anneler için Rehber Kitapçık `verildi. Elde edilen verilerin analizi için SPSS ( Statistical Package for Sciences ) paket programı kullanıldı, ölçeğin zaman içerisinde tutarlılığı test tekrar test yöntemi ile incelendi. Ölçeğin güvenirlik çalışması için Madde Güvenirlik Analizi ve Cronbach Alfa iç tutarlı k katsayısı kullanıldı. Diğer verilerin değerlendirmesinde; istatistiksel yöntemlerden yüzdelik, ortalamalar, standart sapmalar ve ` t ` testi ve Tek Yönlü VaryansÇözümlemesi ( ANOVA ) kullanıldı. Araştırma sonucunda ; eğitim öncesi ve sonrası ölçek puan ortalamaları ve standart sapmaları arasındaki ilişkiye bakıldığında, eğitim öncesi puan ortalamasının 177.53 - 9.43 'den eğitim sonrası 185.11 -6.48 'e yükseldiği ve aradaki farkın istatitiksel olarak çok ileri derecede anlamlı olduğu bulundu. Eğitim öncesi çocuklarda görülen kaza oranı % 63.3 iken.eğitim sonrası bu oran %28.3'e düştü. Sonuç olarak eğitim grubunu oluşturan annelere, araştırmacı tarafından verilen eğitimin ve dağıtılan kitapçığın annelerin kazaları önlemek amacıyla güvenlik önlemlerini arttırdığı ve sonuçta çocukların daha az kaza ile karşı karşıya kaldığı görüldü. 70

7- SUMMARY DEVELOPMENT OF A ` SCALE FOR MOTHER'S IDENTIFICATION OF SAFETY MEASURES AGAINST HOUSE ACCIDENTS FOR CHILDREN OF 0-6 YEARS AGE GROUP` AND THE IMPACT OF EDUCATING MOTHERS ON PREVENTING CHILD ACCIDENTS This study was designed on a methodologic and semi-experimental basis to develop a `Scale for Mother's Identification of Safety Measures Against House Accidents for Children of 0-6 Years Age Group` and to evaluate the efficiency of education given to mothers for preventing in -house child accidents. The study was undertaken in two stages between November 1997 and August 1998, including development of the scale and giving education to mothers to avert in -house child accidents. In the first stage, literature sources in Turkish and in English were reviewed and a draft scale was preparad with 32-item Likert type 3-point scale. As a result of scope validation studies, the number of items increased to 70 and the type of scale was concerted to a 5 -point Likert scale. The study sample for the scale development included 600 mothers randomly selected from registration record of local health centres of Sakarya. As a result of reliability evaluation the number of items was decreased to 57 and internal validity was found as.7931 using Cronbach's Alpha.Seventeen items which were found to have low item total score correlation values were ex eluded, and the Cronbach's Alpha value of the resultant scale increased to 0.8205. Each item of the scale was scored between 1 and 5.items having negative statements were inversely scored.Maximum and minimum total scores of the scale were 200 and 40, respectively. 71The scale was self-administered for literate mothers.those who were illiterate were interviewed for obtaining responses. The duration of answering the scale ranged between 15 and 20 minutes. In the second stage of the study, an education group sample of 30 mothers were administered a questionnaire and the scale developed by the investigator. Mothers were given education sessions by the investigator in their dwellings concerning the prevention of children from in-house accident two times with a 10-day interval. In the last session, mothers were delivered a ` Guide Booklet for Mothers to Prevent 0-6 Year-Children from In-house Accidents.` Data were analyzed using SPSS (Statical Package for the Social Sciences). The consistency of the scale overtime was assessed using the test-retest method. Reliability was assesed using inter-item reliability and Cronbach's Alpha-coenfficient. Other data were evaluated using percentage, mean, and standard deviation calculations t-test, and one-way analysis of variance (ANOVA). Very highly significant differences were found between the pre-education and post-education mean scores ( 177.53.±9.43 versus 185.11 ±6.48 ). Following education, accident rates showed a dramatic decrease from 63.3% to 28.3%. As a corollary, mothers who were given education and a guide booklet tended to increase in-house safety measures and their children were inevitably subject to fewer accidents. 72