Türkiye Cumhuriyeti`nin Afganistan`a eğitim alanındaki katkıları (1932-1938)

Abstract

20. yüzyılın ilk yarısında Cumhuriyet Türkiye'sinde meydana gelen Batılılaşma denemeleri, İslam Dünyası için de bir dizi yenilikleri ve değişimi beraberinde getirmiştir. Ulusal olmaktan ziyade evrensel bir niteliği bulunan ve akademik çevreler tarafından daha çok ''Türk Çağdaşlaşması'' ya da ''Türk Modernleşmesi'' olarak nitelendirilen Türk Batılılaşma hareketi, İslam devletleri içerisinde Afganistan'ı oldukça fazla etkilemiştir. Bağımsızlık mücadelesini Türkiye Cumhuriyeti'nden önce kazanan ancak geleneksel kurumları ve eğitimci kadrosu ile Türkiye'nin oldukça gerisinde kalan Afganistan, mevcut durumunu Türkiye'nin eğitim yardımlarını temel alarak değiştirmek istemiş ve bu minvalde 1926-1929 ile 1932-1938 yılları arasında yoğun olmakla birlikte, 1938 ila 1945 yılları arasında da Türkiye'den her alanda faydalanmıştır. Özellikle bu tarihler arasında Türkiye Afgan eğitimine, sağlık, askeri ve sivil eğitim alanlarında büyük katkılar sunmuştur. Kimi zaman doğrudan kimi zaman dolaylı yoldan yapılan bu yardımlar, kuşkusuz Afgan Batılılaşma hareketinin de itici bir gücü olmuştur. Ayrıca bu, her iki devletin ve her iki milletin tarihsel dostluğunun da en yoğun yaşandığı bir dönem olması itibari ile önem arz etmekte ve Türk-Afgan ilişkilerindeki yakınlaşmanın yansımalarının günümüze kadar uzanmasına da katkı sağlamaktadır.Anahtar Kelimeler: Türkiye, Afganistan, Yardım, İlişkiler, Eğitim, Batılılaşma.

Westernization efforts which occured in the Republic era Turkey during the first half of the 20th century, also accompanied a series of novelties and alternations for the Islamic World. Turkish Westernization movement which is named ''Turkish Modernization'' among academic circles and had a universal quality rather than national, heavily influenced Afghanistan in particular among the Islamic States. Lacking behind Turkey in terms of traditional institutions and educators dispite succeeding in independence campaign before Turkey, Afghanistan desired to change the existing situation based upon the educational assistance of Turkey and within this direction benefited from Turkey in every field from the year 1938 to 1945 as well, but more intensely between the years 1926-1929 and 1932-1938. Particularly between these dates, Turkey contributed greatly to Afghan education in the fields of Health, Military and Civilian Education. This support which has sometimes been direct and sometimes indirect, without any doubt, has been a driving force of the Afghan Westernization movement as well. Furthermore this has a importance as a period in which the historical friendliness of both states and both nations was experienced more intensely, and contributes to the streching of the reflections of the intimacy of the Turkish-Afghan relationships to the present day.Key Words: Turkey, Afghanistan, Support, Relationships, Education,Westernization