18. yüzyıl Osmanlı ilim hayatından bir kesit: Sıdkî Mustafa Efendi`nin günlüğü ve mülâzemet yılları

Abstract

Bu çalışma, Sıdkî Mustafa'nın (ö.1204/1790) kariyerinin başında birdânişmend ve mülâzım iken kaleme aldığı günlüğünün neşir ve değerlendirmesindenoluşmaktadır. Çalışma, günlükten yola çıkarak bir yandan mülâzımın kim olduğu vemülâzemet süresinde bir mülazımın neler yaptığı meselesi üzerine bir denemeyihedeflerken öbür yandan günlük yazarının zihin ve duygu dünyasını yakalamayıamaçlamaktadır. Dört ana bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümünde günlüklerhakkında genel bir değerlendirme yapılmış ve ihtiva ettiği tarihi malumattan yolaçıkarak bu günlük metninin kıymeti ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmanınikinci bölümünde mülâzemet konusu ele alınmış ve Sıdkî Mustafa'nın mülâzımlığınadeğinilmiştir. Üçüncü bölümde günlük çerçevesinde Sıdkî Mustafa'nın hayatı vedünyası ele alınmış, günlük hakkında çeşitli değerlendirmeler yapılmıştır. Dördüncübölümde ise günlüğün metni tam transkripsiyon alfabesine göre aktarılmıştır. Ayrıca,günlükten faydalanmayı kolaylaştırmak amacıyla geniş bir indeks hazırlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Osmanlı İlmiye, Günlük, Mülazım, Mülâzemet, Sıdkî Mustafa

This study consists of the analysis and edition of Sıdkî Mustafa's(d.1204/1790) diary/log kept at the beginning of his career when he was a danişmendand mulâzim. Based on the diary, the study aims, on the one hand, to attempt ananswer as to who a mulazim is and what he does during his mulâzemet period, and,on the other, to capture the mental and emotional world of the writer of the diary.The study consists of four chapters. The first chapter, after providing a generaldiscussion on diaries and first-person narratives in the Ottoman world, contextualizesthe diary in question on the basis of the historical information it contains. The secondchapter problematizes the question of mulâzemet, and assesses Sıdkî Mustafa's termas mulâzim. The third chapter discusses the life and world of Sıdkî Mustafa asappears from the diary, and critically approaches the diary from various aspects. Thefourth chapter consists of the text of the diary in full transcription. In addition, wehave provided a detailed index to facilitate the use of the diary.Keywords: Ottoman education, Diary, Mulazim, Mulazemet, Sıdkî Mustafa