Astımlı hastalarda deri testi sonuçlarının sosyo-demografik özellikler ve astım belirtileri ile ilişkisi

Abstract

ÖZET Astım hastalığının 1970'li yıllardan bu yana çevresel ve mesleksel birçok nedenden dolayı sıklığı giderek artmaktadır. Bu nedenle risk faktörlerinin erken dönemde belirlenip, ortadan kaldırılmasına çalışılmaktadır. Astımda önlem alınabilenen önemli risk faktörleri iç ve dış ortamda bulunabilen alerj enlerdir. Bu alerj enler deri prick test yöntemi ile belirlenebilmektedir. Bu çalışmada prick test sonuçlan ile sosyo-demografik özellikler, diğer atopik hastalıklar ve astım semptomları arasındaki ilişki araştırıldı. Çalışma retrospektif ve prospektif olarak planlandı. Bu amaçla İstunbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi (İ.Ü.İ.T.F.) Göğüs Hastalıkları Kliniğinde takipte olan ve prick test yapılmış 324 astımlı olgunun dosyalan incelenerek, 1 5 olgu ise birebir görüşme yöntemi ile çalışmaya dahil edildi. İ.Ü.İ.T.F. Göğüs Hastalıkları Polikliniğinde hasta dosyalarında bulunan Toraks Derneği Astım Çalışma Grubunun oluşturduğu astım takip formundaki bilgiler toplandı. Göğüs Hastalıkları Kliniği Solunum Laboratuvan'nda uygulanan prick test sonuçlan ile bu bilgiler karşılaştırıldı. Bulguların istatistiksel analizlerinde student's t testi, ki-kare testi, Fisher kesin olasılık testi, Mann Whitney u testi, lojistik regresyon testi ve Spearman korelasyon testi uygulandı. İstatistiksel çalışmada p<0.05 değeri anlamlı kabul edildi. Genel olarak bakıldığında prick test pozitifliği 259 olguda (%76.4) saptandı. Olguların 227'si kadın (%67), 112'si erkekti (%33). Alerjenlerden ise ev tozu akarına %91.8, mantara %16.2, epitel ve tüylere %20.8, hamamböceğine %2.7, pamuğa %4.2, polene %25.5, yabani ota %3.9 duyarlılık bulundu. Prick test pozitifliği sosyo- demografik özelliklerle karşılaştınldığmda yaş (t=4.12 p<0.001), meslek (p=0.020), medeni durum (p=0.001), hayvanlarla temasla yakınmalar (x2=6.39 p<0.05), evde ve işte nemlenme ve küflenme (p=0.008) ile anlamlı ilişki bulundu; cinsiyet (x2=2.18 p>0.05), eğitim (p>0.05), evde ve işte ısınma biçimi (p=0.798, p=0.173), sigara (X2=3.57 p>0.05), pasif sigara içiciliği (x*=0.357 p>0.05), ailede atopi ve astım 43hikayesi (x2=1.10 p>0.05), hava kirliliğinde yakınma artışı (x2=0.39 p>0.05) anlamlı değildi. Alerj enler (ev tozu akan, mantar, epitel ve tüyler, hamam böceği, pamuk, polen, yabani ot) tek tek sosyo-demografik özellikler ile karşılaştırıldığında, ev tozu akan yaşla (yaş ortalaması küçüklerde fazla) (t=3.68 p<0.001), cinsiyetle (kadınlar lehine) (%2=3.26 p=0.07), meslekle (öğrenci memur grubunda fazla) (p=0.009), medeni durum ile (evliler lehine) (p=0.0001) istatistiksel olarak anlamlı bulundu. Polen, evde ve işte ısınma biçimi (p=0.052, 0.004) ile, epitel ve tüyler, hayvanlarla temasta yakınma şikeyeti ile (x2=3.59 p=0.058), nemlenme ve küflenme, ev tozu akan (p=0.029) ile anlamlı bulundu, diğerleri anlamsızdı. Prick test sonuçlan astım semptomları (nefes darlığı, göğüste tıkanıklık, göğüste hırıltı, ıslık sesi, öksürük, balgam, öksürük ve balgam) ile karşılaştırıldığında anlamlı ilişki saptanmadı(p>0.05). Alerjenler ile semptomlar karşılaştırıldığında sadece, polen duyarlılığı ile göğüste hırıltı ve ıslık sesi ile anlamlı bulundu (x2=6.89 p>0.05). Astım hastalarında eşlik eden nazal, göz, deri semptomları, gastroözofageal reflü (GER), gıda ve ilaç alerjisi prick test sonucu ve alerjenler ile karşılaştırıldığında; göz semptomları ile prick test sonucu anlamlı (x2=3.24 p=0.07), polen duyarlılığı ile GER anlamlı (x2=4.11 p<0.05), besin alerjisi ile polen (x2=0.001 p=0.07), epitel ve tüyler (p=0.052) anlamlı bulundu. Nazal, göz, deri semptomları ve GER ile astım semptomları karşılaştırıldığında GER ile öksürük ilişkisi dışında (tf=3J6 p=0.052) anlamsız olduğu görüldü. Bu çalışmada astımlı hastaların dosyalarından elde edilen bilgilerin ışığında prick test sonuçlan ile sosyo-demografik özellikler, astım semptomlan ve diğer atopik hastalıklar arasında bir ilişki araştırılmıştır. Sosyo demografik özellikler ile alerjenler arasında bir ilişki saptandığında olumsuz şartların düzeltilerek hastalığın sıklığı ve ağırlık derecesi azaltılabilir. 44Bu çalışmada bizim olgularımızda alerj enler ile sosyo-demografik özellikler ve astım semptomları arasında ilişki varlığı araştırıldı. Bu ilişki ışığında düzeltilebilecek veya ortadan kaldırılabilecek risk faktörleri belirlendi. Bu konularda olgulara bilgi verilerek hastalıklarının şiddetinin azaltılabileceği veya ailede yeni astım hastalarının ortaya çıkmasının geciktirilebileceği düşünüldü. 45

SUMMARY Since 1970' s the prevalance of asthma increases rapidly due to the environmental and occupational considerations. For this reason the risk factors should be determined in the earlier stages to eliminate them. Indoor and environmental allergens are the main risk factors where the prevention is possible. These allergens can be determined by skin prick tests. The relationship between socio-demographic factors, atopic dieseases and asthma symptoms were investigated. The investigation was planned to be retrospective and prospective. 339 cases were collected from the Clinic of Pulmonary Departmet of Istanbul Medical Faculty, Istanbul University. 324 of the cases were determined from the former patient reports and 15 cases were taken into this study by personal interviews with the patients. These data were compared with the skin prick test results obtained from the Pulmonary Department. Student's t-test, chi-square test, Fisher exact test, Mann Whitney u test, logistic regression test and Spearman corelation test were used for statistical analysis. p<0.05 accepted as significant. In general the positive prick tests were denoted in 259 cases out of 339 (76.4%). The cases consist of 259 female and 227 male patients. The results indicated the allergen sensitivity as follows; 91.8 % house dust mite, 16.2% mould, 20.8% epithels and feather, 2.7 % cockroach, 4.2 % gossypium spp., 25.5 % pollen, %3.9 dandelion, plantain, mugwort. The comparision between prick test results and socio-demographic factors have also been investigated and the followings were determined as significant; age (t=4.12 pO.OOl), occupation (p=0.020), marital status (p=0.001), complain in contact with the animals (x^o.39 p<0.05), presence of mould at home and at office 46(p=0.008), while sex (x2=2.18 p>0.05), education (p>0.05), heating style at home and office (p=0.798, p=0.173) were determined to be unsignificant. According to the results the comparasion between allergens and socio- demographic factors were found as significant in some of the parameters. The significants were as follows; house dust mite and age (greater in the younger mean age), sex (in favor of females), occupation (greater in the student and civil servant), marital status (in favor of connubial), pollen with heating at home and office, epithels and feather with complaint in contact with animals, mould with house dust mite. The others were not found to be significant. There was no significance between the prick test results and asthma symptoms (dyspnea, chest tightness, wheezing, cough, phlegm). Sensitivity to pollen and wheezing were found to be significant. Rhinitis, conjunctivitis, dermatitis, gastroesophageal reflux, drug allergy and food allergies were compared with allergens and prick test results. Conjunctivitis and prick test results; pollen and gastroeusophageal reflux, food allergy; epithels-feather and food allergy were found to be related as statistically significant, the others were found to be unrelated. Rhinitis, conjunctivitis, dermatit, gastroeusophageal reflux were compared with asthma symptoms and, were not found to be statistically significant. Throughout the study, the relationship between the prick test results and socio- demographic factors, asthma symptoms and the other atopic diseases were investigated. The outcome of this study adresses that the most effective countermeasure for asthma is to adjust the negative conditons which cause the disease. 47