Talasemi hastalarının periferik lenfositlerinde hücresel immun fonksiyonların antioksidan maddelerle in vitro modülasyonu

Abstract

ÖZET (3-Talasemi majorlü hastalarda: gerek talaseminin etyoloj isinden dolayı, gerekse tedavi amacıyla yapılan düzenli kan transfîizyonları nedeniyle demir yığılımı meydana gelir. Demir ve onun bağlandığı proteinler immun sistemi önemli düzeyde etkiler. Aşırı demir, immun sistemin dengesini bozarak viral ve bakteriyel enfeksiyonlara yakalanma riskini arttırır. Ayrıca AİDS, hepatit, lösemi, lenfoma gibi anormalliklere ve immun sistemde fonksiyon bozukluklarına yol açar. İmmun sistemde oluşan bu bozukluklar: baskılayıcı T(CD8) hücrelerinin sayısında artış, yardımcı T (CD4) hücrelerinin aktivitesinde ve sayısında azalma ile Natural Killer (NK) hücrelerinin aktivitesinin zayıflamasıdır. Demir; Haber- Weiss reaksiyonu aracılığıyla oldukça toksik olan OH* radikalinin meydana getirilmesinde rol oynar ve bu şekilde demir yığılımı oksidatif strese neden olur. Dolayısıyla E vitamini, C vitamini ve Selenyum gibi antioksidan maddeler, bu oksidatif hasarı modüle edebilirler. Bu tez çalışmasında, P-Talasemi majörlü 26 hasta ve 10 sağlıklı gönüllüde önce normal lenfosit mitojen cevabına ve NK sitotoksitesine spektrofotomektrik MTT testi ile bakıldı ve kontrol olarak alındı. Daha sonra, E vitamini (150, 50, 15 ug/ml). C vitamini (200, 100, 20ug/ml) ve Selenyum (10`5, 10`6, 10`7 M) olmak üzere 3 antioksidanın 3 farklı dozu hücrelerle muamele edilerek tekrar lenfosit mitojen cevaplarına ve NK sitotoksitesine bakıldı. Talasemili hastalarda antioksidanlarla elde edilen sonuçlar, başlangıç ve sağlıklı kişilerin sonuçlan ile karşılaştırıldı. Talasemi hastalarının başlangıç NK aktivitesinin 1:1, 5:1, 10;1 E:T oranlarında sağlıklı kişilere göre azaldığı bulundu. Selenyumun 10`7 M konsantrasyonu NK aktivitesini 50:1 (E:T) oranında arttırdı. C vitamininin 200 u.g/ml konsantrasyonu ise NK aktivitesini 10:1, 25:1 ve 50:1 E:T oranlarında arttırdı. E vitamini ise hem talasemili hastalarda hem de sağlıklı kişilerde NK aktivitesini azalttı. Talasemili hastalarda bu azalmayı E vitamininin 50 ug/ml konsantrasyonu 5:1 E:T oranında yaparken, sağlıklı kişilerde E vitaminin 15 u.g/ml konsantrasyonu 5:1 E:T oranında NK aktivitesini azalttı. Splenektomili talasemi hastalarında selenyumun 10`5 M konsantrasyonu NK aktivitesini 5:1 ve 10:1 E:T oranlarında azalttı. C vitamininin 100ug/ml konsantrasyonu 69ise 25:1 E:T oranında NK aktivitesini arttırdı. Splenektomisiz talasemi hastalarında ise selenyumun 10`7 M konsantrasyonu 50:1 E:T oranında, C vitamininin 200 ig/ml konsantrasyonu 10:1 ve 25:1 E:T oranlarında NK aktivitesini arttırdı. Talasemili hastalan ile sağlıklı kişilerin lenfosit mitojen cevabı arasında anlamlı fark bulanamadı. C vitamininin 200 fig/ml konsantrasyonu talasemili hastaların PHA'ya karşı lenfosit mitojen cevabını azalttı. Splenektomisiz talasemi hastalarında; selenyumun 10`7 M konsantrasyonu PHA'ya karşı, C vitamininin 200 fig/ml konsantrasyonu ise hem ConA'ya hem de PHA'ya karşı lenfosit mitojen cevabını azalttı. 70

SUMMARY Because of both thalassemia etiology and transfusion therapy, iron overload occurs in (5- thalassemia major. Iron and iron-binding proteins influence immune system. Excess iron causes enhanced susceptibility againts viral and bacterial infections damaging immune system. In addition, it leads some abnormalities like AIDS, leukemia, hepatitis, lymphomas and immune system disfunctions. These disfunctions are augmentation of the number of supressor T cells (CD8), decreased number and activity of helper T cells (CD4) and impaired activity of NK cells. According to Haber- Weiss reaction, iron plays a catalytic role occuring Hydroxyl radicals (OH ) which are very reactive free radicals. Therefore, iron overload induces oxidative stress. Antioxidants, like vitamin E, vitamin C and selenium, may modulate oxidative damage. In the present thesis; firstly, normal lymphocytes mitogen responses and NK activity were investigated by spectrophotometric MTT test in 26 thalassemia patients and 10 healthy volunteers as control. Secondly, lymphocytes were incubated with vitamin E ( 150, 50, 15 ug/ml). Vitamin C (200, 100, 20ug/ml) and Selenium (10`5, 10`6, 10`7 M). Finally, lymphocytes mitogen responses and NK activity are investigated. The results were statitically analyzed comparing with controls and healthy volunteers. It was found decreased NK activity of thalassemia patients in comparison with healthy volunteers. The concentration of 10`7 M of selenium enhanced NK activity in a rate of 50:1 E:T. The concentration of 200 fig/ml of vitamin C enhanced NK activity in a rate of 10:1, 25:1 and 50:1 E:T. However, vitamin E decreased NK activity of both thalassemia patients and healhty volunteers. The concentration of 50 (ig/ml vitamin E decreased NK activity in a rate of 5:1 E:T in thalassemia patients and the concentration of 15 ug/ml of vitamin E decreased NK activity in a rate of 5 : 1 E:T in healhty volunteers. The concentration of 10`5 M of selenium decreased NK activity in a rate of 5:1 and 10:1 E:T in patients with thalassemia who had been splenectomized. The concentration of 100 ug/ml of vitamin C increased NK activity in a rate of 25:1 E:T. In the other group thalassemia patients without splenectomize, the concentration of 10` M of selenium increased NK activity in a rate of 50:1 E:T and the concentration of 200 p.g/ml of vitamin C increased NK activity in a rate of 10:1 and 25:1 E:T. It was not found any differents between thalassemia patients and healthy volunteers in lymphocytes mitogen responses. The concentration of 200 ug/ml of vitamin C decreased 71lymphocytes mitogen response against PHA. In patients with thalassemia who had not been splenectomized, the concentration of 1 0`7 M of selenium decreased lymphocytes proliferation against PHA. the concentration of 200 u,g/ml of vitamin C decreased lymphocytes proliferation against both PHA and ConA. 72