Transfer fiyatlandırmasında ilişkili kişi

Abstract

Dünya ticaret hacmindeki büyüme sayesinde daha geniş alanlara yayılan sermaye, küreselleşme ile birlikte çok uluslu şirketlerin ekonomide daha etkin rol almasına sebep olmuştur. Birden fazla ülkenin vergi kanunlarına tabi olan bu şirketler, çeşitli yollarla kâr aktarımı suretiyle matrahlarını aşındırma eğilimine girmişlerdir. Bu yollardan biri olan transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı olgusu tez çalışmasının temelini oluşturmaktadır. Özellikle son yıllarda OECD (Organisation For Economic Co-Operation And Development) desteği ile birlikte birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de transfer fiyatlandırması alanında çalışmalar artmıştır. Bu kapsamda, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun `Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı` başlığını taşıyan 13.maddesi başta olmak üzere çeşitli düzenlemeler aracılığıyla kanunda ilişkili sayılan kişilerle, emsallere uygunluk ilkesine aykırı tutarlar üzerinden yapılan işlemler sonucu vergi gelirlerinde ortaya çıkacak olası kaybın önüne geçilmesi amaçlanmıştır. Gerek ilişkili kişi sınırı, gerekse ilişkili kişi işlemlerinde kullanılacak fiyatların ne olması gerektiği kanunlar tarafından açıklanmış ve mükelleflerin bu konuda bilinçlenmesi sağlanmıştır. Bu çalışmada, transfer fiyatlandırması uygulamaları bakımından ilişkili kişi olgusu, tüm boyutlarıyla incelenmiş ve yapılan işlemler örnekler üzerinden açıklanmıştır. Ayrıca ülkemizdeki mevcut düzenlemelerin uluslararası alanda dayandığı temellere değinilerek geçtiğimiz aylarda yürürlüğe giren 6728 sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un ilişkili kişi sınırına olan etkisi açıklanmıştır. Anahtar Kelimeler: transfer fiyatlandırması, ilişkili kişi, örtülü kazanç dağıtımı, emsallere uygunluk ilkesi, kâr aktarımı, matrah aşındırma.

Accumulation of capital, which has spread to wider regions due to the growth in world trade volume, has resulted in more active roles played by international companies in the economy together with globalization. These companies, which are subject to tax laws in more than one countries, tend to erode their tax bases by means of profit shifting through various ways. This study is based upon one of these ways, distribution of disguised profit through transfer pricing. Studies on transfer pricing become prevalent also in Turkey, as it has in other countries, especially with the recent support of OECD (Organisation for Economic Co-Operation and Development). Within this context, it is intended to prevent the possible erosion that will arise in tax incomes due to performing the transactions with related parties against arm's length principle through various arrangements, especially with article 13 of Corporate Tax Law No. 5520, describing `Disguised Profit Distribution via Transfer Pricing`. In addition to the limitation of related party, prices that should be used in related party transactions are defined in detail by the laws and it is aimed to raise awareness of tax payers. In this study, related party concept within the context of transfer pricing has been analysed thoroughly and the transactions were explained by examples. Moreover, the international bases of the current regulations in our country were explained and the effect of recently issued Law No. 6728 describing Amendment of Certain Laws for the Improvement of the Investment Landscape on the limitation of related party has been discussed. Keywords: transfer pricing, related party, distribution of disguised profit, arm's length principle, profit shifting, tax base erosion.