İstanbul`dan Semarang`a panislamizm: Endonezya`daki anti-kolonyal harekette Osmanlı etkisi (1876-1918)

Abstract

19. yüzyılda teknolojinin gelişmesiyle birlikte iletişim kurmak kolaylaşmıştı. O zamanlarda, devletlerarasında kültürel ve diplomatik etkileşim kaçınılmazdı. Bu yüksek lisans tezi 19. Yüzyılın sonlarında ve 20. Yüzyılın başlarında Endonezya ve Osmanlı Devleti arasındaki uluslararası tarihe değinecektir. Müslüman devletlerde siyasi değişikliklerde payı olan Panislamizm bu süreçte en önemli ideoloji haline gelmişti. Endonezya tarihi açısından Panislamizm, Endonezya'da kültürel ve sosyal alanda etkin bir rol oynamasından dolayı önemlidir. Birçok tarihçi ve bilim adamı Panislamizm'i İstanbul'daki halifenin öncülüğünde sömürge karşıtı vahşet ve askeri eylem olarak tanımlar. Bu araştırmada Müslüman devletlerde modernizasyonu sağlayan Panislamizm'in temel unsurları ifade edilecektir. Panislamizm 19. yüzyılın sonlarında Endonezya, Hindistan ve Afrika gibi devletlerdeki haksız sömürge etkinliklerinden dolayı batı uygarlığının modernleşmesi üzerine alternatif bir ideolojiydi. II. Abdülhamid kendisini halife olarak ilan etmişti. Dolayısıyla dünyanın geri kalanındaki Müslümanları korumak zorundaydı. Kısacası bu araştırmadaki ana düşünce Panislamizm'in Osmanlı Devletinin dış meselelerinin temel prensibi olmasıdır. Fakat bu Osmanlı Devleti'nin sömürge karşıtlarına askeri destek vererek soruna müdahale ettiği anlamına gelmez. Osmanlı Devleti sadece Endonezya'da modernleşmeyi kontrol edebilmek için eğitim vasıtasıyla manevi olarak destek verdi. Bununla birlikte bu araştırmada gazeteler, el yazmaları ve bağışlar aracılığıyla Osmanlı Devletine yardım ve destek vermek amacında olan Endonezyalıların rolü belirtilecektir.Anahtar Kelimeler: Osmanlı, Anti-Kolonyal, Panislamizm, Sömürgecilik, Endonezya

During the late nineteenth century, the world had been connected by the advance of technology. Atthe time, cross-cultural, diplomatic, interaction among states could not be avoided. This master thesis deals with the transnational history between Indonesia and the Ottoman State in the late nineteenth and early twentieth centuries. Pan-Islamism becomes the most important ideology at the time, contributing political change in Muslim states. From the perspective of Indonesian history, Pan-Islamism is important because it actively played an important role in the social and cultural fields in Indonesia. Many historians and scientists define Pan-Islam as anti-colonial, violence and military action headed by Caliph from Istanbul. In this research author render Pan-Islam is basic principle to build modernization in Muslim states. It had been alternative ideology in the late nineteenth century because modernization of West civilization had unfair on colonialism activity such as in Indonesia, India and Africa. Abdulhamid II declared himself as Caliph, therefore he had to protect Muslims in the rest of world. In short, the main argument in this research is that Pan-Islamism became the main principle of Ottoman state foreign affair. Yet it did not mean that Ottoman state would intervene military action and support on anti-colonialism. They just support morally through education that could supervise modernization in Indonesia. In addition, this research also emphasize the role of Indonesians in order to helping and supporting Ottoman state through newspapers, manuscripts and donation.Keywords : Ottoman, Anti-Colonial, Pan-Islamism, colonialism, Indonesia