Hasankeyf at the European Court of Human Rights: A human rights based approach to the protection of cultural heritage

Abstract

Günümüzde, kültürel mirasın korunması devletler kadar uluslararası toplumu da ilgilendiren bir meseledir. UNESCO, Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği gibi uluslararası kurumlar çalışmalarını gittikçe artarak kültürel mirasın korunması üzerinde yoğunlaştırmaktadır. Bu bağlamda birçok uluslararası sözleşme geliştirilmiş, ayrıca kültürel mirasın korunması, insan hakları gibi daha kapsamlı konular çerçevesinde tartışılmaya başlanmıştır. Bu çalışma, sözü geçen bu son noktaya değinmektedir. Kültürel miras, insan hakları kapsamında korunabilir mi? Bu çerçevede, çalışma, Ilısu Barajı ve Hidroelektik Santrali yapımına karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde açılmış ve halen sürmekte olan davanın sonuçlarını incelemeyi amaçlamaktadır. Uzun bir süredir eleştirilmekte olan Ilısu Barajı projesi aralarında Hasankeyf'in de bulunduğu yaklaşık iki yüz arkeolojik sit alanı için bir tehdit oluşturmaktadır. Bu çalışma öncelikle, uluslararası hukukun kültürel miras konusunda gelişimi ve kültürel mirasın insan hakları ile olan bağlantısı üzerine gelişen literatürü inceleyecektir. Daha sonra, Ilısu Barajı projesi ve projenin Hasankeyf sit alanına olan etkisi araştırılacaktır. Son olarak, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde görülmekte olan Hasankeyf davasına ilişkin hukuki meseleler tartışılacaktır. Bu çalışma kültürel mirasın daha etkin bir şekilde korunmasında insan hakları hukukunun önemli bir rol oynayabileceğini, ancak kültürel mirasın bir insan hakkı olarak tanınmasının pratikte ? özellikle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi çerçevesinde ? bir takım zorluklar yaratabileceğini ortaya koymaktadır.

Today the protection of cultural heritage is one of the major concerns of the states as well as the international community as a whole. Institutions such as UNESCO, the Council of Europe and the European Union are increasingly focusing their activities on the safeguarding of cultural heritage. Many international legal instruments have been elaborated in this regard and the protection of cultural heritage is now being discussed within the framework of broader concepts such as human rights. The present study concentrates on this latter aspect. Can cultural heritage be protected as a part of human rights? In this context, this study aims to examine the implications of the on-going case brought against the construction of the Ilısu Dam and Hydroelectric Power Plant before the European Court of Human Rights. The long-criticized Ilısu Dam project poses a threat to nearly two hundred archaeological sites in the south east of Turkey, including the site of Hasankeyf, which is of significant importance. First, the study examines the development of the international law regarding cultural heritage and the evolving literature on the connection of cultural heritage to human rights. Then, it explores the background of the Ilısu Dam project and its impacts on the site of Hasankeyf. Finally, it discusses the legal issues raised in the Hasankeyf case at the European Court of Human Rights. The study concludes that while the human rights law may play an important role in the protection of cultural heritage, the recognition of cultural heritage as a human right challenges the current practice of the Court.