Remembering the social movements of the 1968 Era in Turkey

Abstract

Bu tez Türkiye'de 1968 dönemi sosyal hareketlerinin hatırlanmasındaki söylem değişimlerini sırasıyla 1978, 1988, 1998 ve 2008 yıllarından seçili çalışmalar üzerine yoğunlaşarak incelemektedir. 1978 yılında, 1968 yıllarının mücadelesi mutlak bir biçimde ikiye ayrılmış namuslu ve namussuzlar arasında tanımlanıyor ve böylece toplumsal iç çatışma yıllarının etkisi altında bir söylem pratiği vücuda gelmiş oluyor. 1988 yılında ortaya çıkan yeni söyleme göre, 1968 yılları aktivistleri darbe sonrası Neoliberalizm döneminin genç girişimcileri ile toplumsal değişim istekleri ve statüko karşıtlıkları üzerinden benzeştiriliyor. 1998 yılına geldiğimizde, egemen söylemin 1968 yıllarını Kemalist gençliğin mücadelesi olarak tanımladığını görüyoruz. Böylece 1990'lı yıllardaki Kemalist modernleşme projesinin özellikle İslami toplumsal hareketler tarafından tehdit altında olduğu algısı 1968 döneminin hatırlanmasında köklü bir değişikliğe neden oluyor. 2008 yılında Hatırla Sevgili televizyon dizisinde ise 1968 yıllarında vuku bulan çatışmalar, daha genelde Türkiye tarihindeki belli başlı tüm şiddet olayları derin devlet planlaması olarak betimleniyor. Dizideki derin devlet teması tüm şiddet olaylarını gizli bir örgütün eseri olarak göstererek, toplumsal yapının kendisini büyük ölçüde şiddet sarmalının ve şiddet üreten mekanizmaların dışında tanımlıyor. Bu anlatının etnik, dinsel ve sınıfsal farklılıkları içinde barındıran çok kültürlü bir barış ve refah toplumu portresi çizdiğini gözlemleyebiliyoruz. Dizideki egemen söylemin toplumsal yapıda hüküm süren eşitsizliklerin, adaletsizliklerin ve şiddetin üstünü örten bir ideolojik fantezi olduğunu iddia ediyorum. Böylece, bu tezde incelediğim eserler kendi ortaya çıktıkları dönemin politik olaylarının etkisinde ve aynı zamanda bu olayları etkilemeye yönelik olarak Türkiye'de toplum inşası açısından farklı bir baskın söylemin ortaya çıkışını belgeliyorlar.Anahtar Sözcükler: Söylem analizi, sosyal hareketler, Türkiye, Neoliberalizm, Kemalizm, Çokkültürlülük, ideolojik fantezi, sınıf, derin devlet, toplum, çatışma.

This thesis analyzes the discursive transformations that have occurred in remembrance of the social movements of the 1968 era in Turkey by focusing on the selected works produced respectively in 1978, 1988, 1998 and 2008. I argue that in each epoch we see the emergence of a new discourse to represent the 1968 era which is both shaped by and speaks to its political milieu. In 1978, the struggle was presented to be between self-sacrificial honorable and the dishonorable people, reflecting the atmosphere of intensifying inter-communal conflicts of the late 1970?s. In 1988, a new discourse emerged which represented the 1968 era as the struggle of idealists who were likened to new entrepreneurs of the neo-liberal age with their common thrust for novelty and change. In 1998, the dominant discourse presented the social movements as the struggle of Kemalist youth against those who opposed the Kemalist modernization project, mainly the Islamist social movements, thus revealing the contours of political conflicts of the 1990?s in Turkey. For 2008, I analyze the TV series Hatırla Sevgili which represented the conflicts of the last decades in general and the conflicts of the 1968 era in particular as primarily resulting from the machinations of deep state. I argue that this discourse on deep state makes possible to imagine a pre-violence community of cohesion where people from different religious, ethnic, status groups and classes can harmoniously live together. I argue that this naturalized unity is an ideological fantasy disguising the reality that the national space is dominated by inequalities and injustices resulting from imbalances of power. Hence, via the analysis of each work I aim to demonstrate that new dominant discourses on the national polity have developed in specific historical contexts.Keywords: Discourse analysis, social movements, Turkey, national polity, neo-liberalism, Kemalism, Multiculturalism, ideological fantasy, class, deep state, conflict.