Parenting, self, and positive youth development in adolescence: A mediational model

Abstract

Bu çalışma ebeveynlik boyutları (sıcaklık, control ve açıklayıcı akıl yürütme) ve demografik özelliklerin (yaş ve sosyoekonomik statü), Türkiye örnekleminde benlik gelişimi ve gençliğin pozitif gelişimi üzerindeki rolünü incelemektedir. Çalışmanın diğer bir amacı ebeveynlik davranışlarının, ebeveyn otoritesinin algılanması üzerine etkisini araştırmaktır. Özerk-ilişkisel benliğin ?ideal benlik gelişim modeli olduğu düşünülerek- olumlu bir ebeveynlik ortamı içerisinde ve yaşa bağlı olarak gelişeceği düşünüldü. Ayrıca, ergenlerde özerklik ve ilişkililiğin, olumlu ebeveyn davranışları ile pozitif gelişme arasındaki ilişkide ara değişken rolü almaları beklendi.İstanbul'da 9. ve 12. sınıfa devam eden, 630 lise öğrencisine uygulanan öz değerlendirme anket verilerinden elde edilen bulgulara göre a) ebeveyn sıcaklığı ve açıklayıcı akıl yürütme davranışı ergenlerde özerk-ilişkisellik gelişimini olumlu yönde etkilemektedir; b) ebeveyn sıcaklığı pozitif gelişmeyi hem doğrudan hem de özerk-ilişkiselliğe katkıda bulunarak dolaylı yoldan etkilemektedir; c) geç ergenlik döneminde orta ergenlik dönemine kıyasla daha az ebeveyn kontrolü ve daha fazla özerklik tecrübe edilirken; ergenlerin ilişkililik seviyelerinde yaşa bağlı bir değişme gözlenmemiştir; d) ergenler ebeveynlerinin yüksek miktarlardaki kontrolcü davanışlarını ancak ebeveynleri onlara orta veya yüksek seviyelerde sıcaklık gösterdiklerinde kabul edip meşru görmüşlerdir; e) ebeveyn sıcaklığı ve açıklayıcı akıl yürütme davranışları, kontrolün kabulüne sebep oldukları için, ergenlerin özerklik seviyelerini düşürdükleri ortaya çıkmıştır; f) düşük seviyelerdeki ebeveyn sıcaklığı ergenlerde düşük seviyelerde öz-değer ve sosyal beceri ile ilişkili bulunmuştur; ebeveyn kontrolünün çok az olması durumunda bu ilişkinin daha belirgin olduğu anlaşılmaktadır.Çalışmanın önemli katkılarından bazıları ebeveynlik davranışlarının ebeveyn kontrolü algısı üzerindeki rolünün araştırılması; ebeveynlik davranışları ile özerklik arasındaki ilişkide kontrolü kabulün aracı rolünün sorgulanması; ve gençlikte pozitif gelişim göstergelerinin ebeveynlik ve orta/geç ergenlik dönemlerinde benlik gelişimi ile ilişkileri çerçevesinde incelenmesidir. `Meşru Ebeveyn Kontrolü' ve `Ergenlik Döneminde Açıklayıcı-Akıl Yürütücü Ebeveynlik' ölçekleri geliştirilmiştir.

This study examined the effect of parenting (warmth, control, and induction) and demographic characteristics (age and socioeconomic status) on self and positive development of adolescents in Turkish context. Another focus of the study was investigation of role of parenting on perception of parental authority. Autonomous-related self ?considered to be an optimal model for self development- was expected to develop in a context of positive parenting practices and with age. In addition, adolescent autonomy and relatedness were expected to mediate the role of positive parenting on positive development.Participants of the study were 630 9th and 12th grade high school students in Istanbul. The data were collected by administration of self-report questionnaires. The results indicated that a) parental warmth and induction positively affected autonomous-relatedness; b) parental warmth affected positive developmental outcomes both directly and indirectly by promoting autonomous-relatedness; c) from middle to late adolescence, levels of parental control decreased and adolescent autonomy increased; whereas relatedness levels did not change with age; d) adolescents perceived highly controlling parenting as legitimate, if high control was accompanied by moderate-to-high levels of parental warmth; e) parental warmth and induction decreased levels of adolescent autonomy via leading to acceptance of control; f) low parental warmth resulted in low levels of self-worth and social competence; and this effect was more pronounced in existence of low parental control.Some important contributions were exploration of the role of parenting on perception of parental control; testing the mediation by `acceptance of control? of the parenting-autonomy link; and examination of positive youth development indicators in association with parenting and self development in middle and late adolescence. New measures for acceptance of control and parental induction in adolescence were developed.