Moral guardianism at the intersection of the workplace and the household: Women factory workers in Denizli

Abstract

Bu çalışma, Denizli'de kadın fabrika işçilerinin emeklerini nasıl deneyimlediklerini ve anlamlandırdıklarını hane ve işyeri ilişkileri üzerinden incelemektedir. Çalışmada kadın işgücü katılımının görece yüksek olduğu Denizli'deki üç fabrikada yapılan etnografik bir araştırmaya dayanarak, kadın işçilerin öznelliklerinin işyerlerinde kurulumunun dini inanış ve ahlaki anlayışlara dayandığını savunuyorum. Bu araştırma, kadın işçilerin işyerlerinde gerçekleştirdikleri namaz kılma, başlarını örtme, dini toplantılara katılma gibi dini pratikler yoluyla kendi emeklerini nasıl anlamlandırdıklarını tartışmaktadır. Kadın işçiler, çalışmalarına gerekçe olarak maddi ihtiyaçlarını göstermelerine rağmen, maneviyata da önem vermekte ve yaptıkları işin ahlaki ve dini bir temeli olduğunun onaylanması için çaba sarf etmektedirler. Öte yandan, fabrika yönetimleri, erkeklerle konuşma yasağı, baş örtme kuralı, kadınlar ve erkekler arasındaki ilişkiler ve kadın işçilerin özel hayatları üstünde kontrol kurma gibi yöntemler kullanarak, kadınların emeğini denetlemeye çalışmaktadır. Fabrika yönetimi, ahlaki ve dini kurallar ve ödüller aracılığıyla üretken kadın işçiler yaratmaya çalışırken, aynı zamanda hane içi yaşama ve kadınların duygusal dünyasına nüfuz ederek ahlak bekçiliği yapmaktadır. Fakat tepeden uygulanan bu taktikler topyekün bir itaate yol açmaz. Aksine, kadın işçiler manevi doyum arayışları içinde bu politikalara hem belirli bir ölçüde rıza gösterirler, hem de dedikodu yaparak ve `ideal` dindar ve ahlaklı kadın üstüne söylemler yaratarak tepki gösterirler. Böylece, kadın işçiler de, günlük ilişkilerinde ahlak bekçiliğini fabrika yönetiminin uygulamalarına ve diğer çalışma arkadaşlarına karşı kullanmaktadırlar. Bu bakış açısı ile, aktif olarak kendi ahlaki yorumlarını ve dini modellerini geliştirmektedirler. Sonuç olarak bu çalışmada, hane ile işyeri kesişimindeki bu pratiklerin ailenin geçimini sağlayan kişi, sorumluluk sahibi anne, ahlaklı ve dindar insan, çalışan beden ve işçi olarak kadınların öznelliklerinin oluşmasına nasıl katkıda bulunduğu incelenmektedir.Anahtar Kelimeler: imâlat sanayi, küreselleşme, kadın emeği, hanehalkı, işyeri ilişkileri, emek kontrolü, öznellik, ahlak bekçiliği, İslam, Denizli, Türkiye

This thesis examines how women factory workers in Denizli experience and give meaning to their labor through their household and workplace relations. Based on ethnographic research conducted in three factories in Denizli, which has a relatively high rate of female labor force participation in the country, I argue that women factory workers? subjectivities in the workplace are shaped through their religious practices and moral understandings. This research shows how women workers perform various religious practices in the workplace such as praying, wearing headscarves, attending religious meetings through which they give meaning to their labor. Although justifying their work with references to material needs, women workers also try to negotiate a spiritual existence and confirmation of their work on moral and religious grounds. Factory managements seek to control labor via religious and moral practices such as enforcing gender segregation in the workplace, obligation to wear headscarves, intervention in gender relations and a quest to have control over the private lives of women. While the factory management tries to create productive women workers through moral and religious codes and awards, it acts as a moral guardian by penetrating into their households and emotional world. Yet these top-down tactics do not lead to a total subordination. On the contrary, in their search for spiritual fulfillment, women workers, to a certain extent, both consent to and react against these policies through gossiping and creating discourses on being and acting as ?ideal? religious and moral women. And they also use moral guardianism towards management?s practices and towards co-workers at the level of everyday relationships. With this outlook, they actively construct their own moral interpretations and religious models. I analyze how the articulation of all these practices contributes to the shaping of women?s subjectivities at the intersection of the shop floor and the household as breadwinners, responsible mothers, moral and religious persons and workers.Keywords: manufacturing industry, globalization, women‟s labor, household, workplace relations, labor control, subjectivity, moral guardianism, Islam, Denizli, Turkey.