Füyûzât-ı Mıknatısiyye: Metin - inceleme - dizin

Abstract

Füyûzât-ı Mıknatısiyye Metin-İnceleme-Dizin adlı tezin birinci bölü-münde İbrahim Müteferrika'nın hayatı, eserleri ve Türk kültür ve medeniyetinehizmetleri; ikinci bölümde Füyûzât-ı Mıknatısiyye'nin adı ve muhtevası,eserin nüshaları ve eser üzerine yazılanlar; üçüncü bölümde eserin grameri,metnin transkripsiyonlu hâli, Türkiye Türkçesine çevirisi ve dizin yer almaktadır.İbrahim Müteferrika Osmanlı hizmetine girmiş, tercümanlık yapmış, Avrupayazınını iyi takip eden, münevver bir mühtedidir. Matbaayı OsmanlıDevleti bünyesindeki Müslümanlara kazandırmış, eser telif ve tercüme etmiş-tir.Füyûzât-ı Mıknatısiyye adlı eser İbrahim Müteferrika'nın, WilliamWhiston'ın 1721 yılında Leipzig'de basılmış olan 118 sayfalık The LongituteLatitude found by the Inclinatory or Dipping Needle adlı eserin 45 sayfalıközet çevirisidir.Füyûzât-ı Mıknatısiyye ilk jeofizik kitabı olması açısından önemlidir.Eser, mıknatıs taşı, pusula ile ilgili verdiği tarihsel bilgileri ve pusula iğnesininsapma ve eğim açılarına dayanarak coğrafi enlem ve boylam belirlemekonusunu ele almasıyla kendinden sonra yapılan çalışmalara kaynak olmuş-tur.Müteferrika eserde sahayla ilgili terimleri Osmanlı Türkçesiyle yazmış-tır. Kelimeleri olduğu gibi almamış ve uyarlamamıştır. Hatta özel adları bilekendi lisanınca yazmış, aslını yazmak yoluna gitmemiştir.Anahtar kelimeler: Füyûzât-ı Mıknatısiyye, İbrahim Müteferrika, WilliamWhiston, jeofizik, mıknatıs

It is located in the first part of the thesis named Füyûzât-ı MıknatısiyyeMetin-İnceleme-Dizin, İbrahim Müteferrika's life, works and services to Turkishculture and civilization; in the second part Füyûzât-ı Mıknatısiyye'sname and content, what is written on the piece of copy, and work; in the thirdsection, the grammar of work, the text transcribed case, the Turkey Turkishtranslation and indexs.İbrahim Müteferrika is enlighted muhtedi entering into Ottoman service,interpreter, following good European literature. Printing House has given toMuslims within the Ottoman Empire, and has translated works copyright.İbrahim Müteferrika his work Füyûzât-ı Mıknatısiyye, is 45-page summarytranslation of The Longitute Latitude found by the Inclinatory or DippingNeedle was written by William Whiston, published in Leipzig in 1721the work of 118 pages.Füyûzât-ı Mıknatısiyye are important in terms of being the first geophysicalbook. Work, lodestone, historical information provided on the compass,and tilt angle based on the deviation of the compass needle to address thegeographical latitude and longitude to determine the subject-presentation hasbeen made after self-study resources.Terms related with the area in Müteferrika work was written in OttomanTurkish. It has not as words and adaptations. In fact, even wrote a specialname of their language, did not choose to write the original.Keywords: Füyûzât-ı Mıknatısiyye, İbrahim Müteferrika, William Whiston,geophysics, magnet.