H. 1332 (M. 1913) Tarihli Cemiyet-i Tedrisiye-i İslamiye Salnamesi; transkripsiyonu ve değerlendirmesi

Abstract

Cemiyet-i Tedrisiye-i İslamiye, Tanzimat dönemi devlet adamları tarafından Müslüman halkın eğitim seviyesini yükseltmek amacıyla 1864 yılında kurulmuş bir cemiyettir. İlk olarak kapalı çarşı esnaf çırakları ile isteyen halka biraz okuma yazma ve hesap öğretmek için bir okul açılmıştır. Burada yakalanan başarı üzerine daha iyi bir okul açmaya niyetlenen cemiyet sadece Müslüman yetim çocuklara eğitim verecek bir eğitim kurumu olarak Darüşşafaka'yı 1873 yılında kurmuştur. Günümüzde halen varlığını aynı amaçla sürdüren okul kuruluşundan itibaren her zaman iyi eğitim veren ve yetim çocukları hayata hazırlayan bir kurum olmuştur. Öğrencilerinin her türlü eğitim araç gereçleri ile başka ihtiyaçlarını ücretsiz karşılayan okulun idari ve mali durumu dönemin siyasi iktidarın niteliğinden bağımsız olmamıştır. 1913 yılında yayımladığı salname ile bu cemiyet ve okulla ilgili o döneme kadar yaşanan birçok gelişmeye ve bilgiye ulaşmak mümkündür. Darüşşafaka ve cemiyetle ilgili sonrasında yapılan birçok yayın ve çalışmaya kaynaklık eden salnamenin günümüz harflerine aktarılması bu bakımdan önem arz etmektedir.

Cemiyet-i Tedrisiye-i İslamiye is a foundation established by Tanzimat statesmen to raise education level of Muslim citizens in 1864. In the beginning, a school was openned to teach reading, writing, and calculation to apprentices of the grand bazaar and anyone who demands. After the first successful attempt, the foundation planned to establish a more organized school and founded Darüşşafaka to teach orphans of the Muslim community in 1873. Darüşşafaka which is existent with the same purpose today, had always been given good education and prepared orphans to life. The foundation afforded all the expenses of educational tools and other needs of the students. Administrational and financial situation of the school had always been related to the characteristics of the political power. Since it had published a yearbook in 1913, it is possible to reach many events and information about the foundation. For this reason, it is important to transcribe the yearbook which is one of the main sources of scholarly works that were conducted ever since.