91/9 numaralı Rusya Ahkâm defterinin transkripsiyon ve incelenmesi (s. 1-119)

Abstract

Ruslar, 16. Yüzyılın başlarında Altınordu hakimiyetinden çıkmışlardır. 1552ʼde Kazanʼı, 1556ʼda Astrahan Hanlıklarını ve oranın bölge halklarını da kendi himayeleri altına alan Ruslar, 16. Yüzyılın ortalarından itibaren Karadenizʼe yönelik faaliyetlere başlamışlardır. Bu yayılma süreci içerisinde Ruslar, birçok iç ve dış sorunlarda mücadele etmek zorunda kalmıştır. Lehistan meselesi nedeniyle yayılma faaliyetleri birsüre kesintiye uğramışsa da 17. Yüzyılda yeniden aktif bir hal almıştır. Ruslar izlemiş oldukları aktif politikayla Karadenizʼe çıkmayı başarmışlardır. Bu süreç içerisinde Ruslar, Kırım Hanlığı ve Osmanlı Devletine karşı önemli mücadeleler vermiştir. Ruslar, 1711 Prut Savaşında ve 1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya savaşında Osmanlıʼya karşı kaybetmiş olsa da sonraki yıllarda yapılan savaşlarda galip gelerek Osmanlıya rakip devlet halini almıştır. 1768-1774 yıllarında yapılan Osmanlı-Rus savaşından sonra imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması ile Osmanlı ile Rusya devleti arasında ticarete dair hususlar, Rusyaʼyı Karadenizʼde söz sahibi yaparken, aynı zamanda da rekabetin ekonomik boyutunu da gözler önüne sermiştir. Rusya ele geçirdiği bölgelerde konumunu güçlendirmek için yürüttüğü politika sonucu Kırımʼı da ilhak etme muvaffakıyeti elde etmiştirOsmanlı Devletinin Avrupa devletlerine `imtiyaz-ı mahsusa` adı altında tanıdığı imtiyazlardan Rusya da yararlanma hakkı elde etmiştir. 1783 yılında iki devlet arasında imzalanan 81 maddelik ticaret antlaşmasıyla ticaretin hangi şartlarda gerçekleşeceği kararlaştırılmıştır.

Russians defeated Golden Horde and gained their freedom at the very beginning of the sixteenth century. They began maritime activities at the Black Sea after the first half of the sixteenth century when they conquered Kazan Khanate in 1552, Astrakhan Khanate in 1556 and subjugated the regional people. During this expansion Russians had to face many internal and external issues. Though their activity was interrupted because of the question of Poland it gained momentum with the seventeenth century.Russians reached the Black Sea because of their aggressive politics. They had to fight against Ottomans and Crimean Khanate. Although they lost in Pruth River Campaign in 1711 and in 1735-1739 the Ottoman-Russian-Austria war against Ottomans they won battles and became a strong opponent of Ottoman Empire in the subsequent years.Commercial clauses of Treaty of Küçük Kaynarca which was signed after the Russo-Turkish War of 1768-1774 approved the strong claims of Russians on the Black Sea and showed the economic side of the rivalry as well. Russia annexed Crimea as a result of a politics that they followed in order to establish their hegemony on the newly captured territories.Russians also had the right to benefit from concessions that Ottomans granted to European powers under the name of private privilege (imtiyaz-ı mahsusa). In this regard, a trade agreement of 81 clauses was signed in 1783 that specifies the terms of commerce between two sides.