An analysis of the Ottoman carpet industry, 1843 - 1914: Workers, merchants and the state

Abstract

Bu çalışma 19. ve 20. yüzyıldaki Anadolu halı endüstrisini incelemektedir. Uşak, Kayseri, Isparta, Niğde, Nevşehir ve Sivas gibi çeşitli Orta ve Batı Anadolu şehirleri birbirleriyle yakın işbirliği içinde çalışmakta olan önemli halı imalat merkezleridir. 19. yüzyıl ortalarında, yabancı pazarlarda Osmanlı halılarına karşı ilgi artmış ve bu ilgi endüstride çeşitli değişimleri tetiklemiştir. 19. yüzyılın sonu, 20. yüzyılın başlarında, halı endüstrisi yoğun bir biçimde ihracata yönelik olmuş, bu gelişme halı üretim sanayisinde çeşitli değişimlere yol açmış ve var olan geleneksel üretim biçimlerini ve üretim ilişkilerini değiştirmiştir. Bu çalışmada işçilerin ve yerel tüccarların bu dönüşümlere nasıl cevap verdiği ve halı sanayinin yeniden yapılanmasında bu aktörlerin ne tip roller aldığı incelenmektedir. Bu çalışma ayrıca Osmanlı Devleti'nin de halı endüstrisinde gerçekleşen dönüşümlerde aldığı rolü gösterir. Son olarak, buradaki analiz halı endüstrisinin emek gücünün büyük çoğunluğunu oluşturan kadın halı işçilerinin tecrübelerini görünür kılmayı hedefler. Bu çalışma, kadın halı işçilerinin devletle olan ilişkilerini şekillendirmede ne tip toplumsal cinsiyet ideolojilerinin rol oynadığına odaklanır ve bu ideolojilerin kadın işçilerin günlük ve iş tecrübelerini nasıl etkilediğini inceler. Bu teze göre, özellikle II. Abdülhamid Dönemi'nde (1876 – 1909), Osmanlı devleti kadın işçilere karşı, kadın işçilerle kendisi arasında `baba-kız` ilişkisi kurduğu bir ataerkil tutum sergilemiştir.Anahtar Sözcükler: Osmanlı İmparatorluğu, halı sanayii, emek ve toplumsal cinsiyet,Uşak, Kayseri, Hereke Fabrika-i Hümayunu, emek hareketleri.

This study examines the carpet industry across Asia Minor during the late 19th and early 20th centuries. It shows that various Central and Western Anatolian towns such as Uşak, Kayseri, Isparta, Niğde, Nevşehir and Sivas were significant carpet production centers working in close cooperation with each other. It also reveals that beginning in the mid-19th century, demand for the Ottoman Empire's carpets thrived in the foreign markets and this sparked various transformations in the industry. During the late 19th and early 20th centuries, the industry became increasingly export-oriented and this development caused significant changes in the carpet production industry, altered traditional production methods and existing relations of productions. It examines how workers and local merchants reacted to these changes and how they took part in this restructuring. This study also demonstrates that the Ottoman state also played a role in the transformations that took place in the carpet industry. Last, the present analysis aims to make the experiences of female carpet workers visible, who constituted the majority of the carpet industry's work force. It investigates what kinds of gender ideologies were at play in regulating the female carpet workers' relationship with the state and how these ideologies influenced female workers' daily and work experiences. It argues that, especially during the reign of Abdülhamid II (r. 1876-1909), the Ottoman government demonstrated a patriarchal attitude towards female workers, in which a father-daughter kind of a relationship was established between the female workers and the state.Keywords: Ottoman Empire, carpet industry, gender and labor, Uşak, Kayseri, theHereke Imperial Factory, labor activism