Road from ethnic mobilization to intercommunal violence: A comparison of kurdish problem in Turkey and Northern Ireland conflict

Abstract

Etnik sivil savaşlar üzerine birçok araştırma yapılmasına rağmen, araştırmalar hangi etnik grupların birbirleriyle çatışmaya girdiklerini ve geçiş sürecindeki bazı ülkelerin neden etnik şiddet göstermediklerini açıklayamamaktadır. Bu araştırma, literatürdeki bu boşluğa Türkiye'deki Kürt sorunu ve Kuzey İrlanda çatışmasını karşılaştırarak katkı sunmaktadır. Spesifik olarak, IRA etnik ayaklanmasının birlik yanlısı ve cumhuriyetçi paramiliter gruplar aracılığıyla Protestan ve Katolik topluluklarına yayılmasına karşılık, PKK etnik ayaklanmasının neden Kürtleri ve Türkleri çatışma içerisindeki gruplara dönüştürecek şekilde yayılmadığını sorgulamaktadır. Bu araştırma seçim teşviği argümanlarıyla paralel olarak kurumsal-araçsal açıklamalara katkı sunmaktadır. Türkiye'deki Kürt sorunu ve Kuzey İrlanda karşılaştırması göstermektedir ki ortak karşıtlıklar üzerine siyasi rekabet, Türkiye'deki merkez-çevre karşıtlığı gibi, etnik azınlığa hitap edebilen siyasi partiler ve hükümetler üreterek, siyasi partileri minimum kazanç koalisyonuna etnik azınlık liderlerini entegre etmesi için teşvik ederek ve etnik azınlığa karşı dışlayıcı söylemlerin siyasi liderler tarafından desteklemesini engelleyerek etnik savaş sürecinde etnik kutuplaşmayı azaltıcı bir etki göstermektedir. Etnik gruplarla siyasi partilerin örtüştüğü çok yakın bir rekabette ise, Kuzey İrlanda'daki birlik yanlısı ve milliyetçiler arasındaki siyasi rekabet gibi, sadece çoğunluktaki etnik grup tarafından desteklenen siyasi partiler hükümet olur, çoğunluğun desteklediği siyasi partiler azınlıktaki etnik grubun liderlerini kendi minimum kazanç koalisyonlarına dâhil etme ihtiyacı duymazlar ve siyasi partiler kendi tabanlarını birleştirmek için diğer etnik gruba karşı dışlayıcı söylemler üretmekten çekinmezler. Bu tür bir siyasi yarış etnik polarizasyona daha yatkındır ve negatif katalizörler altında etnik gruplar arası çatışmaya dönme olasılığı daha yüksektir.Bu çalışma ayrıca bir başka soru daha yöneltmektedir ve ülkeler içerisinde hangi bölgelerin daha çok etnik çatışmaya yatkın olup olmadığını sorgulamaktadır. Bu çalışma, Kuzey İrlanda ve Türkiye'de gerçekleştirilen yarı-yapılandırılmış mülakatlarla, Kuzey İrlanda'da etnik tansiyonların hala `tektonik sınırlarda`, Protestan ve Katolik mahalleleri birbirinden ayıran ve etnik çatışmanın yoğunlukta yaşandığı ara bölgelerde daha fazla yaşandığını göstermektedir. Bu araştırma, Kürtlere karşı gerçekleştirilen linç olaylarına yoğunlaşarak, Türkiye'de Kürtlere karşı gerçekleşen toplumsal şiddetin 1999-2012 arasında mekânsal ve zamansal değişimini bir Türk (Cumhuriyet) ve bir Kürt (Özgür Gündem ve Dicle haber Ajansı) kaynak kullanarak göstermektedir. Bu çalışma demokratikleşme ve Kürt kimliğine karşı artan çoğulculukla birlikte siyasi yapıdaki değişimin Kürtlere karşı toplumsal şiddetin yükselmesi ve mekânsal değişiminde etkili üç sonuç yarattığına dikkat çekmektedir: Kürt kimliğinin kamusal alanda tanınmasıyla kimlik sınırlarının aktivasyonu, azalan devlet şiddetiyle birlikte toplumsal şiddetin artması için olanağın artması ve özellikle Batı Türkiye'de ayaklanma çıkartabilecek ağların devletçi-milliyetçi eğilimli mahallelerde artması ve daha hareketli olması.

Although there is an abundance of studies on ethnic civil war, most studies are not able to specify which ethnic dyads are likely to come into conflict with one another and why some countries in transition experience no violence at all. This research contributes to this gap in the literature based on the comparison of Kurdish problem in Turkey and Northern Ireland conflict. It questions more specifically why Kurds and Turks did not turn into communal groups in conflict despite the ethnic insurgency of the PKK whereas the ethnic insurgency of the IRA spoiled over into Protestant and Catholic communities in Northern Ireland by warring republican and loyalist paramilitaries. This research expands the range of instrumental-institutional explanations in line with electoral incentive arguments. The comparison of Northern Ireland conflict and Kurdish problem in Turkey reveals that political competition based on cross-cutting cleavages such as the case of center-periphery cleavage in Turkey serves to circumvent ethnic polarization during ethnic insurgency since political parties and governments are able to appeal to ethnic minority, include ethnic minority leaders in their minimum winning coalition, and restrain themselves from promoting exclusive frames against ethnic minority. Political competition based on overlapping cleavages in closely contested systems such as the case of unionist-nationalist cleavage in Northern Ireland produces political parties and governments supported exclusively by majority ethnic group, de-motivates political parties which hold the support of majority to include ethnic minority leaders into their minimum winning coalition and encourages them to use exclusive frames against minority in order to bond their constituency. This political divide is vulnerable to ethnic polarization which can explode into interethnic conflict under the impact of negative catalysts. This study directs another puzzle probing into which localities are more riot prone in Turkey and Northern Ireland. Through semi-structured interviews in Northern Ireland and Turkey, this study demonstrates that in Northern Ireland, communal tensions still boil in `tectonic boundaries`, the interfaces which refer to the places where intercommunal violence occurred and where segregated Protestant and Catholic communities meet. Concentrating on `lynching` incidents against Kurds, this study demonstrates the spatial and temporal variation of communal violence against Kurds in Turkey between 1999 and 2012 based an original data collected from a Turkish source (Cumhuriyet newspaper) and a Kurdish source (Özgür Gündem and Dicle Haber Ajansı). This study argues that the change of political opportunity structure provided by democratization and increased pluralism toward Kurdish entailed three consequences influential on the rise and spatial distribution of communal violence against Kurds: boundary activation with regard to Kurdish identity especially in Western Turkey, the opportunity for collective violence due to decreased repression against Kurdish identity and rise of riot networks which are more mobile in statist-nationalist localities of Western Turkey.