Constantinople in the Early Fifth Century: Notitia Urbis Constantinopolitanae, daily life and an archaeological perspective

Abstract

Bizans İmparatorluğu için beşinci yüzyıl `Dönüşüm Çağı` olarak da anılır. Bunun nedeni, beşinci yüzyılın politik, ekonomik ve sosyal değişikliklere şahit olmasıdır. Tam da o zamanda, yaklaşık 420'lerde, o zamanki Konstantinopolis'i on dört bölgeye (region) bölen ve her bir bölgedeki yapıların envanter listesini sunan anonim eser Notitia Urbis Constantinopolitanae yazılmıştır. Bu anonim eser hem beşinci yüzyıl Konstantinopolis'ini on dört bölgeye ayırır hem de her bölgedeki önemli, önemsiz yapı ve alanların listesini sunar.Bu yüksek lisans tezi Notitia Urbis Constantinopolitanae'deki yapıların sayı ve işlevlerini analiz ederek her bölgenin gündelik hayatını ve kentsel karakterini incelemektedir. Bu çalışma, beşinci yüzyılda şehir batı yönüne doğru büyüse de şehir ve yönetim merkezinin şehrin doğusunda kaldığını gösterir. Aynı zamanda, bazı bölgelerde gündelik hayatı ticari aktivitelerin şekillendirdiğini, kuzeydeki bölgelerinse meskun bir karaktere sahip olduğunu önermektedir.1920 ve 1980 yılları arasında İstanbul'da beşinci yüzyıl Bizans yapılarına ilişkin hatırı sayılır sayıda kısa süreli kurtarma kazıları gerçekleşmiştir. Bu kazı ve ortaya çıkarttığı yapılar ile ilgili neşriyat maalesef oldukça azdır. Bu çalışmada, beşinci yüzyıl Konstantinopolis'i ve Notitia Urbis Constantinopolitanae'nin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmak için altı adet yapı ele alınmıştır. Bu yapılar bahsi geçen kazılarda ortaya çıkarılmış veya çalışılmış olup Bizans neşriyatlarında nadiren bahsedilen ve Notitia Urbis Constantinopolitanae'de bulunmayan yapılardır. Bu araştırmanın sonucu Notitia Urbis Constantinopolitanae'nin Paganizm ve Musevilik ile ilgili yapılara yer vermediğini göstermektedir. Ek olarak, bu yapılara ilişkin daha iyi bir kronoloji sunmak da çalışmanın amaçlarından birisidir.

The fifth century is often referred to as the Byzantine Empire's `Age of Transformation.` It witnessed fundamental changes in political, economic, and social life. During this time, approximately the decade of 420s, an anonymous regionary catalogue was compiled, the Notitia Urbis Constantinopolitanae. Not only does this catalogue divide Constantinople into fourteen regions, but it lists contemporaneous major monuments, public spaces as well as smaller amenities such as housing in each region.This thesis investigates the daily life and urban character of each region by analyzing the number of the structures and their functions, as recorded in the Notitia Urbis Constantinopolitanae. It proposes that, while the city grew westward, the eastern part of the city remained the public and administrative center of throughout the century. It also demonstrates that in some regions, the daily life was informed and shaped by commercial activities. Other regions to the north were of a residential character. During 1920 to 1980, there were a number of short-term rescue excavations in İstanbul regarding fifth-century Byzantine monuments. Unfortunately, very few were published. Six such structures revealed as a result of these short-term rescue excavations are also discussed in order to shed more light on the Notitia Urbis Constantinopolitanae as well as Constantinople during the fifth century. These structures are largely absent from Byzantine scholarship and completely omitted from the Notitia Urbis Constantinopolitanae. The results of their investigation show that the Notitia Urbis Constantinopolitanae omitted both Pagan and Judaic-related structures. Their investigation will also better locate them in time.