Varieties of capitalism in the Middle East & North Africa: A comparative perspective

Abstract

Ortadoğu çalışmaları, diğer bölge çalışmalarıyla aynı düzeyde ilerleyemiyor. Öne sürülen teoriler süratle Latin Amerika, Uzak Asya ve Doğu Avrupa'ya uyarlanıp uygulanırken, Ortadoğu çalışmaları istisnailikten mustarip. Bu tez, iki hedefi gerçekleştirmeyi amaçlıyor. Öncelikle bu çalışma, Ortadoğu'nun bütünleşmiş bir bölge olarak kabul edilebileceğini savunarak bölgeyi karşılaştırmalı ekonomipolitik genel tartışmalarına, özellikle karşılaştırmalı kapitalizmler literatürüne dâhil ediyor. Farklı kapitalizm ideal tiplerinin açıklama gücünü ve bunların Ortadoğu bağlamına uygulanabilirliklerini analiz ediyor. Bu analize göre, piyasa-dışı bir kapitalizm türü olarak patrimonyal kapitalizm Ortadoğu bağlamına genel olarak uyuyor. Patrimonyal kapitalizm, Sovyet bakiyesi ülkeler gibi başka alanlarda da gözlemlenen ve standart altı ekonomik performansa yol açan modern bir görüngü olduğu için; bu kavramsallaştırma Ortadoğu bölgesinin az gelişmişliğine dönük özcü/kültürcü teorilere karşı çıkılmasına yardımcı oluyor. 23 ülkenin kümeleme analizi ve dört ülkenin (Tunus, Katar, Rusya Federasyonu ve İran) karşılaştırmalı vaka analizi ile Ortadoğu'yu Sovyet bakiyesi ülkelerle karşılaştıran bu çalışma, patrimonyal kapitalizmin yekpare bir kavram olmadığını ve alt tiplerinin olduğunu savunuyor. Ortadoğu'nun bölgeler arası bir karşılaştırmayla bu literatüre dahil edilmesi, patrimonyal kapitalizme dair anlayışımızı güçlendiriyor. Ayrıca bu çalışma, Ortadoğu'da bölge-içi çeşitliliği de Ortadoğu ülkelerinin patrimonyal kapitalizmin farklı alt kategorilerine sınıflandırılmasıyla açıklıyor. Ortadoğu bölge çalışmalarında, rejim tipleri ve otoritarizm dereceleriyle bölge-içi çeşitliliği izah eden analizler hâkim konumdayken; bu tez, bölge çalışmalarına ve bölgedeki ekonomipolitik varyasyona dair anlayışımıza katkı sunuyor. Tez, özellikle petrol zengini rejimler arasındaki farklılaşmayı önemli kurumsal alanlar olan kurumsal finansman, endüstriyel ilişkiler ve düzenleyici çerçeveler üzerinden açıklıyor.

Middle Eastern studies do not generally keep pace with other regional studies. While emerging theories are quickly adapted and applied to specific contexts in Latin America, East Asia, and Eastern Europe, Middle Eastern studies often suffer from exceptionalism. This thesis is aimed at accomplishing two goals. Firstly, it incorporates the Middle East as a region into general discussions concerning comparative political economy, specifically the literature of comparative capitalism, by outlining justifications for why the Middle East should be treated as an integrated region. It evaluates the explanatory power of different concepts or ideal types of capitalism and their applicability to the Middle Eastern context and maintains that patrimonial capitalism, which is a 'non-market type of capitalism', generally fits the Middle Eastern context well. Since patrimonial capitalism is a modern phenomenon which explains sub-optimal economic performance in other settings such as post-Soviet countries, this designation helps challenge culturalist and essentialist theories regarding the underdevelopment of the Middle East. By comparing the Middle Eastern context with post-Soviet countries through cluster analysis of 23 countries and using comparative case studies (Tunisia, Qatar, Russian Federation, and Iran), this thesis argues that patrimonial capitalism is not a monolithic concept and rather has its own sub-types. The incorporation of the Middle Eastern context into this literature via cross-regional analysis will thus enhance our understanding of patrimonial capitalism. Secondly, this thesis acknowledges the high degree of diversity across the region by classifying Middle Eastern countries into various subgroups of patrimonial capitalism. As Middle Eastern studies are currently dominated by analyses focusing on regime types and degrees of authoritarianism, this thesis will contribute to the regional studies and to our general comprehension of variations in political economies across the region by differentiating between oil-rich regimes along lines of vital institutional domains such as corporate financing, industrial relations, and regulatory frameworks.