Apikal granulom ve kistlerde nitrik oksit sintaz ve ısı şoku proteinleri

Abstract

Günümüz dişhekimliği pratiğinde sıklıkla karşılaşılan apikal granulomlar, nekroz olan bir dişin enfekte kök kanalındaki bakterilerin apikal foramenden dışarı çıkmasını takiben meydana gelen granulasyon dokusundan oluşur (99,129). Kök ucundaki enflamasyon ile periodontal ligamanda bulunan Malassez epitel artıklarının (MEA) proliferasyonu sonucu oluşan kistlerden, radiküler kistler ile çene cerrahisinde sıklıkla karşılaşılır (97).Odontojenik keratokistler, lokal agresif seyri, yüksek nüks oranı ve çevre dokulara invazyonu sebebiyle en agresif ve maligniteye dönüş ihtimali de en yüksek odontojenik kist olarak kabul edilir ve çenelerde görülen tüm kistlerin %5-15'ini oluşturur (67,97).Isı şoku proteinleri (HSP) olarak adlandırılan stres proteinlerinin sentezi enflamasyon, ısı, ağır metaller, toksinler, oksidazlar, bakteriyel ve viral enfeksiyonlara bağlı olarak hücreleri korumak için artar. Programlanmış hücre ölümü olarak tarif edilen ve hücreleri kansere dönüşümden koruyan apoptoz mekanizması üzerindeki inhibe edici etkileri sebebiyle günümüzde enfeksiyon hastalıkları, immunoloji ve onkoloji dallarında araştırılmaya başlanan HSP'lerin, malassez epitel artıklarının proliferasyonunda rolü olduğu düşünülmektedir (4,65,94,126).Nitrik oksit vasküler sistemde vazodilatasyonu indükler, trombosit agregasyonunu engeller, endotelyal hücreleri nötrofil adezyonundan korur ve apoptozu regüle eder (13,89,104,131). Nitrik oksit sentezini gerçekleştiren üç enzimden, indüklenebilir nitrik oksit sintaz (iNOS), enflamasyon sahasında bulunması ve bir kez oluştuğunda diğer iki enzimin 100-1000 katı kadar nitrik oksit sentezlemesi sebebiyle nitrik oksit araştırmalarının merkezinde bulunmaktadır (13,16,33,87,131). Tümör büyümesi ve metastazda rolü olduğu düşünülen nitrik oksit yakın zamanda apikal granulom ve radikular kistlerde araştırılmaya başlanmıştır (13,131).Çalışmamızda apikal granulom, radiküler kist, keratokist ve dişeti dokusunda immunhistokimya yöntemi ile HSP 70, 60, 27 ve iNOS'un epitel, endotel ve iltihap hücrelerindeki varlığını araştırdık. Elde ettiğimiz sonuçlar istatistiksel olarak değerlendirilerek literatürdeki bilgiler ile karşılaştırılmıştır.

Periapical granulomas frequently seen in dental practice consist of granulation tissue and occuring after the transportation of the microorganisms through the apical foramen to the periapical region of the teeth from the infected root canal. Radicular cysts frequently seen in oral surgery, occur by the proliferation of Malassez epithelial rests (MER) in periodontal ligament with the inflammation in the root apex (97).Odontogenic keratocysts consists of 5-15% of all odontogenic cysts in the jaws, because of their local aggressive behavior, increased recurrence rate and invasion of surrounding tissues, odontogenic keratocysts are considered to be the most agressive cysts and the possibility of malignant transformation is the highest among all cysts in the jaws (67,97).The synthesis of stress proteins so called heat shock proteins (HSP) increase with inflammation, heat, heavy metals, toxins, oxidase, bacterial and viral infections to protect cells. Apoptosis is described as programmed cell death and protects cells from transformation to cancer. Because of the inhibitory effects on apoptosis mechanism, heat shock proteins which are believed to have a role in proliferation of malassez epithelial cells, are recently being investigated in infectious disease, immunology and oncology (4,65,94,126).Nitric oxide induces vasodilation in vascular system, inhibits platelet aggregation, protects cells from neutrophile adhesion and regulates apoptosis (13,89,104,131). Inducible nitric oxide synthase (iNOS), which is one of the three enzymes of nitric oxide synthesis, is in the center of nitric oxide investigation because of being in inflammation area and synthesizing 100 to 1000 times more nitric oxide than other two enzymes (13,16,33,87,131). Nitric oxide, considered to have a role in tumor growth and metastasis, is recently being investigated in periapical granulomas and radicular cysts (13,131).In our research, using immunohystochemical method we investigated HSP 70, 60, 27 and iNOS in epithelial, endothelial and inflammatory cells of periapical granuloma, radicular cysts, keratocysts and oral epithelia. The results were statistically analyzed and compared with the data in literature.