The cult of Artemis at Klaros in relation with the worship of the goddess in western Anatolia and Greece

Abstract

Bu doktora tezinde, batı Anadolu'da Artemis tapımı özellikle Klaros'da bulunan kutsal alan merkezinde incelenmektedir. Klaros'da Artemis kültünün yapısını ve özelliklerini anlamak amacıyla kutsal alanda Artemis ile ilişkili olduğu tespit edilen alanlarda bulunmuş olan malzemenin tamamı bir araya getirilerek değerlendirilmiştir. Bu çalışma, kutsal alanda Artemis ile ilişkili tüm malzemeyi arkeolojik, ikonografik ve kült bakımından ele alarak, Klaros'da Artemis kültünün özelliklerini ve tarihsel gelişimini ortaya koymaktadır. Çalışmadan çıkarılacak sonuç asıl olarak ilişkili malzemeye dayalıysa da, Artemis'in Yunan dinindeki yeri, kökeni ve karakteristik yapısı, antik dünyanın diğer bölgeleriyle ilişkileri, ve kültünün özelliklerinin araştırılması gerekli olmuştur. Artemis Klaria kültünü anlayabilmek için tanrıçanın Yunan dinindeki kimliğini irdelemek kaçınılmazdır. Klaros'da muhtemel dinsel aktivite Geç Bronz çağa kadar uzansa da, kesin olarak Artemis tapımına ilişkin en erken veriler Arkaik döneme aittir. Kutsal alanda Apollon'a ayrılmış olan tapım alanının kuzeyinde, Arkaik dönemde Artemis için bir tapınak ve sunak inşa edildiği kesin verilerle kanıtlanmıştır. Üzerindeki yazıttan anlaşıldığı gibi Artemis'e adanmış Arkaik bir kore (bakire genç kız heykeli) tanrıçanın kutsal alanın kuzeyinde tapım gördüğünün en belirgin kanıtıdır. Edebi, epigrafik, ve arkeolojik veriler Artemis'in Apollon'un yanındaki önemli pozisyonunu açıkça göstermektedir. Tanrıça Klaros'da Klaria ve Pythia olarak tapım görmüş, Apollon ile hem epitetlerini hem de Klaria festivalini paylaşmıştır.

This dissertation investigates the worship of Artemis in western Anatolia with a specific focus on the religious sanctuary at Klaros. In order to understand the characteristics of the cult of Artemis at Klaros, the whole corpus of the material from the areas related to Artemis have been analyzed. By bringing together the whole corpus, and examining the material with its archaeological, iconographic, and cultic aspects, this dissertation discusses the characteristics of the cult of Artemis at Klaros and its chronological development. Although the outcome of this dissertation is tightly connected to the subject material, the early history and personality of Artemis in the Greek religion, her connections with other parts of the ancient world, and specifics of her cults are crucial to reinvestigate. It is essential to understand who was Artemis in the Greek religion in general to reconstruct the cult of Artemis Klaria. The earliest evidence for worship of Artemis at Klaros dates to the Archaic period, although there is evidence for possible ritual activity at Klaros dating back to the Late Bronze Age. In the Archaic period, a temple and altar were constructed for the goddess Artemis to the north of the sacred space of Apollo. An Archaic kore consecrated to Artemis, which reveals the name of the goddess, is a significant indication for the worship of Artemis in the sanctuary. Literary, epigraphic, and archaeological evidence clearly points to the importance of Artemis beside Apollo at Klaros. The goddess was worshipped both as Klaria and Pythia sharing her brother's epithets, and the Klarian festival.