Sensorial urbanism and smellscapes: Documenting and exhibiting Istanbul`s cultural heritage

Abstract

Bu tez, kokuyu somut olmayan kültürel miras kapsamında inceler. Koku alanı her ne kadar göz ardı edilmiş olsa da tarih, kültürel miras ve mekânı deneyimleyebileceğimiz eşsiz bir ortamdır. Duyusal yaklaşım bir katalizör gibi beden, duyular, bellek ve çevre arasındaki etkileşimi daha iyi algılamamızı sağlar. Bu tez, İstanbul örneği üzerinden kokunun tarihsel belge ve değişim ölçütü niteliklerini vurgular ve toplumsal bellek ile mirasa erişimde nasıl kullanılabileceğini açıklar. Bu çalışma tarihi Mısır Çarşısı ile Eminönü'nün koku alanlarına odaklanır. Sözlü tarih, haritalama, tarih araştırması ve yaratıcı uygulamaların yanı sıra psikoloji ve nöroloji bilimlerinden faydalanarak geçmişi daha iyi anlama ve değerlendirmemize yardımcı olur.Bu doktora araştırmasının önemli bir bölümünü de 14 Nisan ve 8 Haziran 2016 tarihleri arasında Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi'nin ev sahipliği yaptığı `Koku ve Şehir` sergisi oluşturur. Bu sergi, ziyaretçileri Türkiye'nin tarihi ile modernleşme süreci ve değişimini koku üzerinden deneyimlemeye davet etmiştir. Ayrıca ziyaretçilere koku ile etkileşim imkânı sunarak İstanbul'un duyu alanları ile ilgili bilgi birikimimize katkıda bulunmuştur. Bu tez hem `Koku ve Şehir` sergisini analiz eder hem de müzecilik uygulamaları üzerinden bir bağlama oturtur. Bu tez İstanbul'a dair yeni duyusal veriler ortaya koyar ve bunları belgeleme, inceleme ve sergilemede yardımcı olabilecek yeni yöntemlere katkıda bulunur. Araştırmalar, somut olmayan kültürel miras üzerine olan bu gibi çalışmalar ile kuşkusuz zenginleşecektir. Bu tezin de vurguladığı gibi, somut olmayan kültürel miras diğer duyularla birlikte koku ve bedensel deneyimleri kapsamalıdır.

This dissertation examines scent as a form of intangible heritage. Often overlooked, the sense of smell is a unique medium through which we can explore history, heritage, and place. A sensory approach serves as a catalyst for creating a greater awareness of the interaction between the body, the senses, memory, and the environment. Using Istanbul as a case study, this dissertation elucidates how smell can constitute a record of history, be a way to measure change, and how it can be used to access communal memories and heritage. This study focuses on smellscapes of the Spice Market and Eminönü, a historic marketplace and neighborhood of Istanbul. It utilizes oral history, mapping, historical research, and creative practice combined with research from psychology and neuroscience to help us better understand and value the sensory past.This dissertation project also resulted in the exhibit `Scent and the City,` held at Koç University's Research Center for Anatolian Civilizations in Istanbul, Turkey from April 14 to June 8, 2016. `Scent and the City` invited visitors to explore history, modernization, and change in Turkey through scents and also to contribute to our sensory knowledge of Istanbul through interactive displays and conversations. This dissertation both analyzes `Scent and the City` and contextualizes it within the larger trajectory of museological practice. This dissertation provides new sensory data about the city of Istanbul and contributes to new methodologies of documenting, analyzing, and exhibiting sensory information. There is much to be gained as cultural heritage practitioners expand the notion of what constitutes intangible heritage. As this dissertation suggests, it must include smellscapes, as well as the other senses, and the spirit of embodiment.