Negotiation through a `Tanzimat` Institution: The case of bosnian general council in the late Ottoman Empire

Abstract

Bu çalışma, 1867'de ilan edilen Vilayet Nizamnamesinin sonucu olarak ortaya çıkan Bosna Meclis-i Umumisini konu almaktadır. Bunun sonucu olarak tezin ana odak noktası hem meclis üyeleri ve hem de meclis üyelerinin yerel ve merkezi hükümet organlarıyla kurmuş olduğu ilişkilerdir. Bosna Vilayet Meclisi toplantılarında meclis üyeleri tarafından talep edilen sosyoekonomik, eğitim, güvenlik, ve altyapısal yatırımlar ve bunları elde etmek adına yerel ve merkezi devlet otoriteleriyle girilen pazarlıklar mercek altına alınmaktadır. Pazarlık süreçlerine bakışı sadece Bosna Meclis-i Umumisi ile kısıtlı tutmayarak, bu çalışmada ayrıca farklı bölgelerin ve tarihsel süreçlerin Meclis-i Umumilerin işleyişi üzerindeki rolünü ortaya çıkarmak üzere Girit, Sivas ve Trabzon Meclis-i Umumileri de Bosna Meclis-i Umumisiyle detaylıca karşılaştırılmaktadır.Vilayet Umum Meclisleri üzerine var olan literatür oldukça dardır. Bunun en önemli sebeplerinden biri, bu meclislerin herhangi bir yasama veya yürütme yetkisine sahip olmamasıdır. Ancak, Bosna Meclis-i Umumisi örneğinden görülebileceği üzere bu meclisler sanıldığı kadar işlevsiz yerel organlar değildir. Bilakis, meclis üyeleri ile yerel ve merkezi hükümet organları arasında dönen pazarlıklar, üyelerin devlet otoritelerini ikna etmek için başvurduğu bölge-spesifik kozlar ve merkezin Bosna Meclis-i Umumisinde tartışılan konulara gösterdiği ilgi bu organların farz edilenin aksine Tanzimat sonrası yerel idari şekillenmede önemli bir yerleri olduğunu ortaya koymaktadır. Özellikle meclis temsilcilerinin devlet otoritelerini ikna etmek amacıyla başvurmuş olduğu kozlar ve bölgesel ayrıcalıklar, bu çalışmada karşılaştırılan farklı eyaletlerdeki Meclis-i Umumilerin işleyiş ve pazarlık süreçleri üzerinden açıkça ortaya çıkmaktadır.Özellikle Osmanlı İmparatorluğunun 19.yy'da içinde olduğu mali bunalım ve Tanzimat'tan sonra devletin artan sosyal sorumluluk rollerini göz önüne aldığımızda, bu çalışma Vilayet Meclis-i Umumilerinin altyapı yatırımlarında rolleri giderek azalan vakıflara ve yerel ayanlara alternatif oluşturduğunu da sorgulamaktadır. Bu amaçla Bosna Meclis-i Umumisinde talep edilen iki proje altına alınarak, bunların hayata geçirilmesinde insanlardan toplanan 'bağışların' detaylıca analizi yapılmaktadır. Merkezi hükümetin kontrolü altında gerçekleşen bu süreç, merkezi hükümetin yerel kalkınmadaki rolünü artırmış ve devleti Bosna'nın yerel kalkınmasının önemli aktörlerinden biri haline getirmiştir. En nihayetinde, bu çalışma, Vilayet Meclis-i Umumilerinin sanıldığı gibi etkisiz ve pasif organlar olduğu argümanına karşı çıkmaktadır.Anahtar Kelimeler: Bosna, Tanzimat, Vilayet Meclis-i Umumileri, Osmanlı merkezi hükümeti, altyapısal yatırım, pazarlık.

This thesis examines the consolidation of the Bosnian General Council after the promulgation of the Provincial Regulation in 1867. It focuses on relations between the council representatives and different segments of the state mechanism—local state officials and the Council of State or Conseil d'État (Şura-yı Devlet)—in the form of requests, offers and responses negotiating the resolution of socio-economic, educational, security-related, and infrastructural problems. The study considers the relevance to council functioning of socio-spatial contexts and historical temporalities—including a comparison of the Bosnian council with those of Crete, Sivas, and Trabzon—and looks at the functioning of the council in terms of its role as a modernizing institution of governance. Set in the context of the adaptation of the region and (newly created) province of Bosnia to the Tanzimat reforms, the general council was established with the aim of promoting development in the territory. The provincial councils are generally overlooked in the literature because of their lack of executive powers, yet the council in Bosnia is here found to have been a significant administrative organ that functioned quite well, both in terms on the program of imperial administration and in tacking immediate problems. Although some deeper, structural issues were avoided, the strategic location of this province effectively gave the council representatives considerable leverage with the center. This becomes evident in the comparative case study with the differences between the four provinces considered; indeed, various dependent variables shaped the agendas and fortunes of these councils. Regarding the pressing issue of civic and infrastructural development in the struggling empire, this research also claims that the council in Bosnia acted as a state-supported institution for the replacement of the deficient waqfs and Ayans, which had been losing ground during the nineteenth century as a result of the empire-wide financial reforms aimed at fiscal centralization. Inspection of the specific cases adjudged by the Bosnian council reveals that it promoted a donation-based economy for local development by dividing the burden of projects among many rather than a few. This enabled the central government to undermine the local powerholders, making the Ottoman central government a major actor in Bosnia's development through its controlling mechanism. Finally, therefore, this study presents a challenge to the standard assumption that the provincial general councils were ineffective and unimportant institutions. Keywords: Bosnia, the Tanzimat, provincial general councils, Ottoman central administration, infrastructural development, negotiation.