Baş ve boyun radyoterapisinde konvansiyonel ve asimetrik ortogonal planlamalarda larinks dozlarının karşılaştırılması.

Abstract

Ortogonal tedavi planlamalarında (karşılıklı iki yan alan ve bu alanlarla birleşen bir ön alan) konvansiyonel uygulamalarda alan kesişim hatlarında önemli doz yükselmeleri ve düşmeleri olabilmekte, bunun sonucunda da genellikle alan kesişim hattında yer alan larinksin aldığı dozlar büyük ölçüde değişebilmektedir. Radyoterapide asimetrik kolimasyon teknolojisinin kullanılması ortogonal alanlardaki doz değişimi sorununu çözmek için yeni olanaklar sunmaktadır.Bu çalışmada, nazofarinks kanserli hastalara yönelik ortogonal tedavi planlamasında uygulanan konvansiyonel ve asimetrik kolimasyon tekniklerinde larinksin aldığı dozların karşılaştırılması amaçlandı.Ölçümlerde TLD kullanıldı. Her bir grupta 3 TLD olacak şekilde 8 grup oluşturuldu. Oluşturulan gruplardan biri kalibrasyon (ölçümleme) grubu olarak, biri merkezi eksendeki dozu tanımlamak için, 6 grup ise larinks lokalizasyonuna yerleştirilmek üzere seçildi.Konvansiyonel teknikte CİRUS Kobalt?60 teleterapi ünitesi ve asimetrik kolimasyon tekniğinde ise ONCOR 6 MV lineer hızlandırıcısı ile ışınlamalar yapılıp larinksin aldığı dozlar TLD ile ölçüldü.Toplam larinks dozları değerlendirildiğinde, asimetrik kolimasyon tekniğinde (A.K.) larinks orta hat dozunun %59.01' ini alırken, konvansiyonel teknikte (K.) ise %72.56' sını almıştır. Larinksin asimetrik kolimasyon tekniğinde daha az doz aldığı görülmektedir. Yöntemler arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p=0.008). Larinksin üst, orta ve alt bölgeleri ayrı ayrı incelendiğinde üst bölgede istatistiksel olarak anlamlı farklılığın olmadığı (K:%91.76, A.K.:%92.25; p>0.05), orta bölgede anlamlılık sınırına yakın olduğu (K:%72.55, A.K.:%64.44; p= 0.080), alt bölgede ise anlamlı farklılığın olduğu (K:%53.37, A.K.:%20.34; p<0.001) görülmektedirSonuç olarak baş ve boyun kanseri tedavilerinde ortogonal alanlar kullanıldığında asimetrik kolimatör ile tek izomerkez tekniği, ışın alanları arasındaki diverjansı ortadan kaldırması ve penumbranın daha az olması özellikleri nedeniyle kritik organ larinksin korunmasına önemli katkı sağlamaktadır.Anahtar Kelimeler: Radyoterapi, larinks dozu, ortogonal alanlar.

In an orthogonal conventional treatment planning of nasopharyngeal carcinoma patients (two opposite lateral field and one frontal field) there will be an important dose increase or decrease at the junction of the fields. As a result of this, the doses of larynx which is at the junction of the fields may change extremely.In radiation therapy, using asymmetric collimation technique offers a solution to this problem.In this study, investigation of the conventional and asymmetric collimation techniques are compared in the treatment planning of patients with nasopharyngeal carcinoma.Measurements are made using TLD. The 8 group is composed. There is a 3 TLD in each group. One of them is chosen as a calibration group. Another group is defined to find the dose at central axis. 6 group is placed at the larynx localization.The doses of larynx are measured in both conventional and asymmetric collimation techniques.As a result of the evaluation of total larynx doses, larynx takes the % 59.01 of central axis doses in asymmetric collimation technique, while it takes % 72.56 of central axis doses in conventional technique. This shows the dose of larynx in asymmetric collimation technique is lower. There is a statistical meaningful difference between the techniques. If the larynx is supposed to consist of three part as a upper, central and bottom, there is no meaningful difference in an upper and central parts, on the other hand there is a meaningful difference in a bottom part.In conclusion, when orthogonal fields are used in head and neck cancer patient treatment planning, since asymmetric collimation technique with one isocenter removes the divergence between fields and produces lower penumbra, critical organ, larynx, is spared much with respect to conventional technique.Keywords: Radiotherapy, dose to the larynx, orthogonal fields.