Kerim Erim`in matematik çalışmalarının bilim tarihi açısından değerlendirilmesi

Abstract

Bu tezin amacı, Türk matematikçilerinden Kerim Erim'in (1894-1952) Türk matematik tarihindeki yerini belirlemeye çalışmaktır. Bu amaç doğrultusunda ilk bölümde, 1900-1933 yılları arasında Türkiye'deki matematik eğitimi, matematik dergileri ve Türk matematikçilerin yayınları genel olarak ele alınmış, Darülfünûn ve Mühendis Mektebi Âlîsi çerçevesinde araştırma yapılmıştır. İkinci bölümde, Kerim Erim'in biyografisi kapsamlı bir şekilde araştırılmıştır. Üçüncü bölümde, Kerim Erim'in eserleri incelenerek, hangi konular üzerine çalıştığı ve yayın yaptığı belirlenmiştir. Çalışmamızda, dönemin basılı matematik eserleri, arşiv kaynakları, gazete ve dergileri yanında Kerim Erim hakkında yapılmış yayınlar da kullanılmıştır. Bu kaynaklar ışığında, özgün matematik çalışmaları yapmış, uygulamalı matematik dalında yedi doktora yönetmiş, ders kitaplarıyla matematik eğitimine katkıda bulunmuş olan Kerim Erim'in Türkiye'deki matematik araştırmalarına ve eğitimine ivme ve yön vermiş bir bilim insanı olduğu belirlenmiştir. Anahtar sözcükler: Kerim Erim, Stieltjes İntegrali, Atatürk Üniversite Reformu, Mühendis Mekteb-i Âlîsi, Darülfünûn, 8. Uluslararası Uygulamalı Mekanik Kongresi, Matematik Tarihi.

The goal of the thesis is to determine the relevance of the Kerim Erim's works in the history of Turkish mathematics by focusing on his life and publications. From this standing point, we first discussed the work done by Turkish mathematicians between 1900-1933 in the Darülfünûn (University) and Mühendis Mektebi Âlisi (school for civil engineering). In the second section we provided a detailed biograpy of Kerim Erim (1894-1952). In the last and the third section, we introduced, examined and discussed his works and publications. Our thesis on Kerim Erim, relies on his mathematical publications, archival sources, books, newspapers and periodicals of his time. Current publications aiming to introduce his life and work were also examined. In the light of the above mentioned sources, the present thesis argues that Kerim Erim, both by his research and teaching activities (he supervised seven PhD thesis in applied mathematics) pioneered in shaping the future of mathematical studies and education in Turkey in the first half of the 20th century. Keywords: Kerim Erim, Stieltjes Integral, the University Reform of Atatürk, Mühendis Mekteb-i Âlîsi, Darülfünûn, 8. International Congress On Theoretical and Applied Mechanics, History of Mathematics.