Vergi Hukukunda ekonomik yaklaşım ilkesinin kapsamı, niteliği ve sınırları

Abstract

Çalışmanın amacı, vergi hukukunda ekonomik yaklaşım ilkesinin kapsam, nitelik ve sınırlarının belirlenmesidir. Bu amaç temelinde ekonomik yaklaşım ilkesi; vergi hukuku öğretisi ve vergi kuramı açısından değerlendirilecek ve Türkiye'de uygulanan ekonomik yaklaşım ilkesinin kapsamı, niteliği ve sınırları ulusal, uluslararası ve ulusüstü örneklerden de yararlanılarak öğreti, mevzu hukuk ve içtihatlar çerçevesinde incelenecektir.Ekonomik yaklaşım vergilendirmede vergiyi doğuran olayın ve bu olaya ilişkin işlemlerin gerçek ekonomik nitelik ve içeriğinin belirlenmesinde kullanılmaktadır. Söz konusu ilkeye ilişkin tartışmalar vergi hukuku yazınında geniş bir yer tutmaktadır. Tartışmaların merkezinde yer alan ve tez çalışmasında üzerinde durulan konular; vergi hukukuna ilişkin ekonomik kavramların oluşturulması, vergi hukukunda ekonomik amaçsal yorum, hukuki açıdan geçersiz ve hukuka aykırı işlemlerin nitelendirilmesi, vergiden kaçınmaya yönelik peçeleme işlemlerinin ölçütlerinin tespiti, vergi hukukunda ekonomik gerçekliğin tespitinde ispat ve delil ve verginin kanuniliği ilkesinin ekonomik yaklaşım ilkesine çizdiği sınırdan oluşmaktadır.Tez çalışmasında ulaşılan sonuç ekonomik yaklaşımın vergi hukukunun anlam bakımından uygulanmasında yorum, nitelendirme ve ispata ilişkin bir ilke olduğudur. Yorum ayağı amaçsal yorumun bir uzantısı niteliğindedir. Ekonomik irdeleme olarak adlandırılan nitelendirme ayağı geçersiz hukuki işlemler, hukuka aykırı işlemler ve vergiden kaçınmaya yönelik peçeleme işlemlerinde uygulama alanı bulmaktadır. İspat ve delil ayağı ise olguların ekonomik gerçekliğinin ispatına yöneliktir.

The purpose of this study is to determine the scope, characteristics and limits of the economic approach principle in tax law. For this purpose, the economic approach will be evaluated in terms of tax law doctrine and tax theory. Furthermore the scope, characteristics and limits of the economic approach principle in Turkey will be examined within the framework of doctrine, statute law and jurisprudence referring national, international and supra-national practices.The economic approach principle in tax law, is used in determining the economic substance of the taxable event and related transactions. Discussions concerning this methodological principle has a large place in tax law literature. The topics at the center of these discussions and discussed in the thesis study are; creation of economic concepts and economic – teleological interpretation, characterization of legally invalid and illegal transactions, determination of the criteria's for tax avoidance, proof and evidence in the determination of economic substance, the limit that the legality principle draws for the economic approach principle.The conclusion reached in the thesis study is that the economic approach is a methodical principle for interpretation, characterization and proof in terms of the application of the tax law. Economic interpretation is an extension of the teleological interpretation. The characterization component called economic characterization finds applications in legally invalid, illegal transactions and transactions related to tax avoidance. The proof and evidence component is directed to prove and elicit the economic substance of the facts.