Sigara içen bireylerde sigara bırakmaya hazır oluşluk durumu ve ilişkili faktörler

Abstract

Bu tanımlayıcı-ilişki arayıcı araştırmanın amacı, sigara içen bireylerde sigara bırakmaya hazıroluşluk durumunu belirlemek ve hazıroluşlukla ilişkili faktörleri incelemekti. Araştırmanın örneklemini sağlık ocaklarına herhangi bir nedenle hizmet almaya gelen ve sigara içtiğini bildiren, 18 yaş üstü bireyler arasından olasılıksız örnekleme yöntemi ile seçilen 400 kişi oluşturdu. Veriler Anket Formu, Fagerström Nikotin Bağımlılık Ölçeği ve Karar Verme Dengesi Ölçeği ile toplandı. Verilerin analizi SPSS 16.0 programı kullanılarak yapılmıştır. Katılımcıların % 50' si kadın, % 50'si erkek, % 56'sı 18-35 yaş grubunda, % 91'i sağlıklı, % 63,8'i günde yarım paket ve üstünde sigara içmekte, % 54,7'si en az bir kez sigara bırakmayı denemiş ve % 61,8'i çeşitli derecelerde nikotin bağımlısıydı. Davranış değişim aşamasına göre katılımcıların % 22,2'si sigara bırakmada hazırlık aşamasındaydı. Sigara bırakmada hazıroluşluk durumu ile gelir durumu algısı, çalışma durumu, sağlık durumu, günlük tüketilen sigara sayısı, sigarayı bırakma deneme sayısı, nikotin bağımlılık düzeyi ve sigara içmenin olumlu ve olumsuz yönlerini algılama durumu arasında anlamlı ilişki bulundu. Çalışmama, hasta olma, ikiden fazla sigara bırakmayı deneme ve nikotin bağımlısı olmama durumu sigara bırakmada hazıroluşluğu etkileyen önemli değişkenler olarak belirlendi.Bulgular toplumda sigara içen bireylerin sigara bırakmada hazıroluşluk durumlarının oldukça yetersiz olduğunu gösterdi. Bireylerin sigara bırakmaya hazıroluşlukları sosyodemografik, sağlık ve sigara kullanım özelliklerine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.Anahtar Kelimeler: davranış değişim aşamaları, sigara kullanımı, sigara bırakmaya hazıroluşluk, Fagerström nikotin bağımlılık ölçeği, karar verme dengesi ölçeği.

The purpose of this descriptive and correlation research study was to determine the readiness to quit smoking among smokers and examine the factors associated with readiness. The sample of the study consisted of 400 people who were chosen with non-probability sampling method among the ones over 18 years old consulting the health care centers with any purpose and mentioned that they were smokers.The data was analyzed by employing SPSS-16. 50 % of the participants were male and other half was female, 56 % of them were in the age range of 18-35, 91% of them were healthy, 63.8% of them stated that they were smoking a half pack and more, 54.7 % of them tried to quit smoking at least once, and 61.8 % of them were nicotine addicted at various levels. According to the behavioral stage of change, 22.2 % of the participants were in the preparation phase of quitting. A significant relation was found between the readiness to quit smoking and perception of income, working status, health conditions, the number of daily cigarette consumption, the number of trials in quitting smoking, the level of nicotine addiction and pros and cons of smoking. Non-employment, being ill, having tried to quit smoking more than twice, and not being nicotine addicted were determined as the critical factors affecting the readiness to quit smoking.The findings revealed that the smokers in the society had an insufficient level of readiness to quit smoking. Individuals? readiness to quit smoking might vary depending on their socio demographic features, health conditions, and smoking habits.Key Words: Behavioral stage of change, smoking, readiness to quit smoking, Fagerstrom Tolerance Questionnaire, decisional balance scale.