Pay piyasası gelişiminin şirketlerin finansman kararları üzerindeki etkisi: Borsa İstanbul üzerine bir uygulama

Abstract

Bu çalışmada pay piyasası gelişiminin şirketlerin finansman kararları üzerindeki etkisi araştırılmaktadır. 2005-2015 yılları arasında halka açık ve Borsa İstanbul'da işlem gören 120 şirket araştırma kapsamında değerlendirilmiştir. Pay piyasası gelişimini açıklamak üzere literatürde ele alınan değişkenler değerlendirilmiş ve bu değişkenlerden pay piyasası gelişimini açıklayan indeks oluşturulmuştur. Pay piyasası gelişiminin yanı sıra şirketlerin kendilerine özgü ayırıcı nitelikte olan varlık yapısı oranları, kârlılık yapısı oranları, büyüklük oranları ve borç dışı vergi kalkanı oranlarından seçilen değişkenler de yapılan literatür incelemesi neticesinde şirketlerin finansman kararlarını açıklamak üzere araştırma kapsamına dâhil edilmiştir. Şirketlerin toplam finansal borçlanma oranlarının yanı sıra kısa ve uzun vade üzerinde de pay piyasası gelişimi ile şirketlere özgü ayırıcı nitelikte olan değişkenlerin etkisi üç ayrı model kurularak incelenmiştir. Data, hem yatay kesit gözlemleri hem de zaman serisi içerdiği için uygulamada panel veri analizi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre her üç model için de pay piyasası gelişimi ve borçlanma oranları arasında anlamlı ve pozitif ilişki bulunmuştur. Model-1'de bağımlı değişken olan toplam finansal borçlar/özkaynak oranı ile pay piyasası gelişimi yanında kârlılık oranları arasında anlamlı ve negatif ilişki bulunmuştur. Model-3'te ise bağımlı değişken olan kısa vadeli finansal borçlar/özkaynak oranı ile pay piyasası gelişimi yanında kârlılık oranları arasında anlamlı ve negatif ilişki ile borç dışı vergi kalkanı oranı arasında anlamlı ve pozitif ilişkiye rastlanmıştır. Model-2'de bağımlı değişken olan uzun vadeli finansal borçlar/özkaynak oranı ile şirkete özgü ayrıcı nitelikte olan değişkenler arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır.

This study investigates stock market development effect on firms financing decisions. 120 companies were chosen within the scope of the research which were publicly traded in Borsa Istanbul between 2005 and 2015. In order to explain the development of stock market, variables were discussed in literature and evaluated. Then an index was created to explain the development of stock market. In addition to the development of the stock market, the variables that are unique to companies through tangibility ratios, profitability ratios, size ratios and non-debt tax shields ratios, were also included in the scope of the literature review. Effect of stock market development and company-specific variables on short and long term were examined in addition to total indebtedness ratios of companies by establishing three different models. Since data includes both horizontal cross section observations and time series, panel data analysis was used for testing the hypothesis empirically. According to the results, there was significant and positive relationship between the stock market development and indebtedness ratios for all three models. Besides stock market development, there was significant and negative relationship between total financial debt/equity ratio and profitability ratios in Model-1. And also in Model-3, there was significant and negative relationship between the short-term financial debt/equity ratio and profitability ratios, as well as positive relationship with the ratio of non-debt tax shield besides stock market development. On the other hand, there was no relationship found between long term financial debt/equity ratio and company-specific variables.