Astım koah ve bronşektazili hastalarda serum leptin düzeyi ile vücut kitle indeksi, solunum fonksiyonları ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki

Abstract

IV ÖZET Kurtipek E., Astım, KOAH ve bronşektazi'Ii hastalarda serum leptin düzeyi ile vücut kitle indeksi, solunum fonksiyonları ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki, Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi, Kırıkkale 2005. Bu tezde astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) ve bronşektazi'Ii hastaların serum leptin düzeyleri ile, vücut kitle indeksi (VKİ), solunum fonksiyonları ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkiyi araştırmak amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmaya yaşlan 18'den büyük olan, stabil dönemdeki 78 astım'lı, 67 KOAH'lı, 37 bronşektazi'Ii hasta ile 34 sağlıklı kontrol, toplam 216 kişi alındı. Vücut kitle indeksi (VKİ) 'ne göre tüm olgular, VKİ> 25kg/m2 olanlar Grup A ve VKİ<25kg/m2 olanlar Grup B şeklinde iki ayrı grupta değerlendirildiler. Alınan kan örneklerinde serum leptin düzeyi ELİZA yöntemiyle çalışıldı ve tüm grupların solunum fonksiyonları zorlu ekspiratuar manevra ile akıma duyarlı spirometre ile ölçüldü. Obezite-spesifik yaşam kalitesi (Impact of Weight on Quality of Life, IWQOL-Lite questionnaire), anketi ile de yaşam kaliteleri değerlendirildi. Astım'lı hastaların VKİ'i, KOAH ve bronşektazi'lilerden daha yüksekti (sırasıyla 29.84±6.46, 25.78±4.96, 27.64±5.19 ve p=0.0001, p=0.20). Astım'lılarda KOAH ve kontrol grubuna göre serum leptin düzeyi yüksek bulunurken (sırasıyla 12.36 ng/ml, 3.35 ng/ml, ve 5.21ng/ml, p=0.0001 ve p=0.0001), bronşektazi'Ii hastalar ile karşılaştırıldığında anlamlı fark yoktu (8.49ng/ml, p=0.1). KOAH'lılarda leptin düzeyi kontrol grubundan düşüktü (p=0.71). Bronşektazi'Ii hastaların serum leptin düzeyi kontrol grubu ve KOAH'lılara göre daha yüksek bulundu (p=0.34 ve p=0.01). Lineer regresyon analiziyle astım, KOAH ve bronşektazi'Ii hasta gruplarında VKİ'i ile serum leptin düzeyi arasında belirgin korelasyon varken (sırasıyla beta=0.44, p=0.0001, beta=0.25, p=0.04 ve beta=0.44, p=0.01), kontrol grubunda yoktu (beta=0.24, p=0.24). Buna göre en belirgin korelasyon astımlı hastalarda gözlenirken, bronşektazi'Ii hastalarda da kuvvetli korelasyon görüldü. Tüm hasta gruplarının beklenen % FEV ı 'leri kontrol grubuna göre daha düşüktü (p<0.05). Hasta gruplarını kendi aralarında karşılaştırdığımızda ise sadece KOAH'lılar da astım'lılara göre beklenen % FEV ı 'leri anlamlı olarak düşükken (p<0.05), diğer gruplar arasında fark yoktu (p>0.05). Ayrıca astım'lı hastalarda lineer regresyon analizi ile grup A'da VKİ'i ile serum leptin düzeyi ve IWQOL arasında pozitif korelasyon saptanırken (sırasıyla beta= 0.36, p=0.01 ve beta=0.58, p=0.0001), grup B'de VKİ'i ile leptin düzeyi ve IWQOL arasında korelasyon yoktu.VKİ >25 kg/m2 olan grupların tamamında VKİ ile IWQOL arasında korelasyon bulunurken, VKİ <25 kg/m2 olan grupların hiçbirinde korelasyon görülmedi. Sonuç olarak kronik havayolu hastalıklarından hem astımda hem bronşektazide artmış serum leptin düzeyinin önemli bir prediktör olduğu düşünülebilir. VKİ >25 kg/m2 olan hasta ve kontrol gruplarında IWQOL-Lite anketiyle belirlenen yaşam kalitesinin bozulması, kronik havayolu hastalıklarının doğrudan obezite-yaşam kalitesine etkisinin olmadığını, yalnızca VKİ'nin rolünün olduğunu düşündürmektedir. Anahtar Kelimeler: Astım, KOAH, bronşektazi, vücut kitle indeksi, leptin

VI ABSTRACT Kurtipek E. Correlation between serum Ieptin levels and body mass index, respiratory function tests and quality of life in patients with asthma, chronic obstructive pulmonary disease and bronchiectasis. Kırıkkale University Faculty of Medicine Pulmonary Disease and Tuberculosis Department. Speciality Thesis, Kırıkkale 2005. The aim of the present thesis is to elucidate the correlation between serum Ieptin levels and body mass index, respiratory function tests and quality of life in patients with asthma, chronic obstructive pulmonary disease (COPD) and bronchiectasis. For this purpose, 216 patients over 18 years of age and having stable asthma (n=78), COPD (n=67) or bronchiectasis (n=37) were enrolled into a prospective study. Thirty-four healthy individuals were assigned as control group. Acccording to their body mass indices all patients and controls were categorized into two groups: group A (BMI > 25 kg/m ) and group B (BMI <25 kg/m2). Serum Ieptin levels in patient and control sera was determined by ELISA. Respiratory function tests were assessed by flow sensor spirometry, by using forced expiratory maneuver. Obesity-specific quality of life was evaluated by IWQOL-Lite (Impact of weight on quality of life) questionnaire. BMI of patients with asthma were significantly higher than patients with either COPD or bronchiectasis (respectively 29.84±6.46, 25.78±4.96, 27.64±5.19 and p=0.0001, p=0.20).. Serum Ieptin levels were significantly elevated in asthma group as compared with COPD and control groups (respectively 12.36 ng/ml, 3.35 ng/ml, ve 5.21ng/ml, p=0.0001 ve p=0.0001). However, Ieptin levels in asthma group did not significantly deviate from those of bronchiectasis group (12.36 ng/ml, 8.49ng/ml, p=0.1). Patients with COPD had lower serum Ieptin levels compared to control group (p=0.71). Patients with bronchiectasis had significantly elevated serum Ieptin levels as compared with that of control and COPD groups (p=0.34 ve p=0.01). ). By lineer regression analysis, serum Ieptin levels significantly correlated with BMI in asthma, COPD and bronchiectasis (beta=0.44, p=0.0001, beta=0.25, p=0.04 and beta=0.44, p=0.01 respectively), but not in control group (beta=0.24, p=0.24). These findings suggest that elevated serum Ieptin levels might represent a valuable predictor in chronic airway diseases, particularly in asthma and bronchiectasis. For all patient groups, predicted %FEV values were lower compared to the control group (p<0.05). When patient groups were compared, predicted %FEV values were significantly lower in COPD group compared to asthma group (p<0.05); the rest of group comparisons were insignificant (p>0.05).vıı Linear regression analysis revealed a positive correlation between BMI with serum leptin levels and IWQOL in asthmatic group A patients (respectively beta= 0.36, p=0.01 and beta=0.58, p=0.0001). In contrast, there was no correlation between BMI with serum leptin levels and IEWQOL in asthmatic group B patients. For all group A patients, BMI correlated with IWQOL; the reverse was true for all group B patients. In conclusion, serum leptin may represent an important predictor of chronic airway diseases, sue as asthma and bronchiectasis. Disturbed quality of life in patients and controls with a BMI > 25 kg/m2 refutes a role for chronic airway disease and implicates BMI as the main culprit. Key words: Asthma, COPD, Bronchiectasis, BMI, leptin