Hemodiyaliz hastalarında öz bakım gücü ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda öz-bakım gücünü etkileyen faktörleri belirlemek ve öz-bakım gücü ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı. Araştırma 01.11.2015-18.03.2016 tarihleri arasında Kırklareli ilindeki dört hemodiyaliz merkezinde gerçekleştirildi. Örneklemi araştırmaya dâhil edilme kriterlerine uyan 149 hemodiyaliz hastası oluşturdu. Veriler Tanıtıcı Özellikler Bilgi Formu, Diyaliz Diyet ve Sıvı Kısıtlamasına Uyumsuzluk Ölçeği, Öz-Bakım Gücü Ölçeği ve Yaşam Kalitesi Ölçeği (SF36) kullanılarak elde edildi. Örneklem grubunun yaş ortalaması 64,99±11,08'dir. Örneklemi oluşturan hastaların %53'ü erkek olup, %69,8'i evlidir. Evli, lise ve üzeri eğitim alan, çekirdek aile yapısında olan, emekli ve memurlarda öz-bakım gücü daha yüksek bulundu (p<0,05). Ayrıca ekonomik durumu iyi, tedavi giderlerini karşılayabilen, hastalıklara yönelik tedavi alan, beden kitle indeksi 18,50 kg/m² altında, evde baskülü bulunan, düzenli kilo ve ödem takibi yapan hastaların daha yüksek öz-bakım gücüne sahip olduğu belirlendi (p<0,05). Hastalarının Öz-Bakım Gücü Ölçeği toplam puan ortalaması 30,18±5,27 olarak hesaplandı. Yaşam Kalitesi Ölçeği Fiziksel Sağlık toplam puan ortalaması 55,01±8,42 ve Mental Sağlık toplam puan ortalaması 61,52±10,96 olarak bulundu. Hastaların öz-bakım gücü ile yaşam kalitesi arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönde ilişki olduğu belirlendi (p<0,05). Bu sonuçlar hemodiyaliz hastalarında öz-bakım gücü arttıkça yaşam kalitesinin arttığını göstermektedir. Bu doğrultuda hemodiyaliz hemşirelerine hastaların öz-bakım gücünü etkileyen faktörlere yönelik hizmet içi eğitim verilmesi ve bu eğitimi hemşirelik uygulamalarına geçirmeleri konusunda teşvik edilmesi önerilebilir.

This study is applied as descriptive in order to designate the factors affecting self-care agecny of hemodialysis patienst and to evaluate the relationship between self-care agency and life quality. The research is carried out in 4 hemodialysis centers in the province of Kırklareli between 01.11.2015 and 18.03.2016. 149 hemodialysis patients adapting the criteria of research sample are determined. The data has been collected by using Introducing Features Information Form, The Dialysis Diet and Fluid Nonadherence Questionnaire, Self-Care Agency Scale and The MOS 36 item Short Form Health Survey SF-36. The avarage age of sample group is 64.99±11.08. 53% of the patients are male and 69.8% of them are married. It is found that the ones who are married, graduated from secondary and postsecondary schools, have a nuclear family, retired and civil servants have a higher level of self agency (p<0.05). Also it is designated that the ones who are in a good economical condition, can afford treatment costs, receive treatment for diseases, have a bascule in their houses, watch their weight and control dropsy and whose body mass index is lower than 18.50 kg/m² have a higher level of self-care agency (p<0.05). The avarage of total points of patients Self-Care Agency Scale is calculated as 30.18±5.27. It is found that the total point average of Physical Health in Life Quality Scale is 55.01±8.42 and the total point average of Mental Health is 61.52±10.96. It is noticed that there is a statistically significant and positive relationship between self agency and life quality of patients (p<0.05). These results show that when self agency improves, the life quality of the hemodialysis patients raises. In this direction, it can be recommended to give in-service training to hemodialysis nurses about the factors that affect self care agency of patients and to promote this training applying in nursing practices.