Türkiye ekonomisinde kısa vadeli yabancı kaynakların ekonomik büyümeye etkisi

Abstract

Ekonomik büyümede artan bir trende sahip olan Türkiye ekonomisi için büyümenin kaynağına dair yapılmış birçok akademik çalışma mevcuttur. Yapılan akademik çalışmaların bir kısmı kısa vadeli yabancı sermaye girişinin Türkiye ekonomi açısından büyüme üzerinde nasıl bir katkı sağladığı konusu ile ilgilidir. Fakat bu konuda yapılan çalışmalarda kullanılan kısa vadeli yabancı sermaye tanımlarının homojen olmaması ve çalışmaların incelediği dönemlerin farklılık göstermesi, ortaya çıkan sonuçların da birbirinden farklı olmasına neden olmuştur.Bu çalışmada özellikle portföy yatırımlarını kısa vadeli yabancı sermaye tanımı içerisinde gören çalışmaların aksine Rodrik ve Velasco'nun çalışmalarında kullandıkları kısa vadeli yabancı sermaye tanımını kullanarak Türkiye ekonomisi için bir analiz yapılmaya çalışılmıştır. Analizde kullanılacak kısa vadeli yabancı sermaye tanımı içerisinde yer alan parasal büyüklükler ise; ticari krediler, banka kredileri, kamu ve özel kesime ait kısa vadeli kredilerden oluşacaktır. Bu hesaplara ait veriler ise TCMB'nin elektronik veri dağıtım sisteminde yer alan kısa vadeli dış borç stoku verilerinden hesaplanarak kullanılacaktır.Analiz aşamasında ekonomik büyümeyi belirleyen değişkenler Solow büyüme modeli temelinde Cobb-Douglas üretim fonksiyonu kullanılarak belirlenmiştir. Diğer değişkenlere ait veriler de yine yurtiçi veri tabanları olan TÜİK ve TCMB'den alınmıştır. Analiz aşamasında kullanılacak en uygun model ARDL modeli olarak belirlenmiş, kısa ve uzun dönem sonuçlar bu model çerçevesinde tahmin edilmiştir. Büyüme olgusu uzun dönemli bir kavram olduğu için analiz sonuçlarından özellikle uzun dönem tahmin sonuçları yorumlanmıştır.Çalışmadan elde edilen sonuçlar ise şu şekilde olmuştur. Türkiye ekonomisi için 2000:1-2017:1 arası dönemde sabit sermaye yatırımları, doğrudan yabancı yatırımlar ve dış ticaret hacmi ekonomik büyüme üzerinde olumlu etki gösterirken, istihdam oranının artması büyümeyi aynı dönem için olumsuz etkilemiştir. Ayrıca bu araştırmanın ana konusu olan kısa vadeli yabancı sermaye girişlerinin ise ekonomik büyüme üzerinde anlamlı bir etkisi söz konusu olmamıştır.

Many academic studies are available in regard to the origin of the growth in the Turkish economy which has an increasing trend in economic growth. Some of the academic studies are related to the issue of how short-term foreign capital inflows contribute to the growth in terms of Turkish economy. However, the inhomogeneity of the definitions of short-term foreign capital and the difference between the periods in which studies are analyzed result in different outcomes.In this study, Turkish economy is analyzed by using the definition on short-term foreign capital that Rodrik and Velasco use in their studies unlike the studies which propose that portfolio investments are included in the definition of short-term foreign capital. Monetary aggregates within the short-term foreign capital definition used in this analysis consist of commercial loans, bank loans, short-dated loan of public and private sector. Data about these are used by calculating short-term outstanding external debt datas from electronic data transfer system of Central Bank of Turkey.During the analysis, variables that determine economic growth are specified by using Cobb-Douglas production function based on Solow's growth model. The data for the other variables are also taken from Turkish Statistical Institute and Central Bank of Turkey which are domestic databases. The most appropriate model used in analysis is determined as ARDL model; short-term and long-term results are predicted within the frame of this model. Especially long-term approximate results are investigated because the concept of growth is about long-term process. The results obtained from the study are as follows. While fixed capital investments, foreign direct investments and foreign trade volume in Turkey between 2000:1-2017:1 affect economic growth positively, increasing employment ratio affects economic growth in the same period negatively. Moreover, short-term foreign capital flows which are the main issue of the studies do not have substantial effect on the economic growth.