Obsidiyende fizyon izlerinin oluşumu ve obsidiyenlerin tarihlendirilmesi

Abstract

ÖZET ; Yapılan çalışmada Çayönü Tepesinde yapıla kazılar sonucunda ele geçmiş 17 obsidiyen parçasına fizyon izle riyle tarihlendirme yöntemi uygulandı* Obsidiyen parça larından yaklaşık 1 mm kalınlığında kesitler alınarak örnek hazırlama işlemine başlandı. Her parçadan alman iki kesitten bir tanesi Harwell Nükleer Araştırma Merkezine gönderilerek Nötronlarla radyasyona tutuldu. Daha sonra her örneğin radyasyona tutulan parçası ve diğer parçası hazırlanıp, parlatıldı, fizyon izlerinin gözlenmesi için kimyasal yıkama işleminden geçirildi. Sonra bir optik mik roskobu yardımıyla izler üzerinde çalışıldı. îlk olarak referans camdaki yapay izler gözlenerek nükleer reaktörde örneklere etki eden nötron akısının değeri hesaplandı. 15 2 Sonuç 3.219 x 10 n/sn-cm olarak elde edildi. Yine refe rans camın yapay izleri üzerinde çeşitli çalışmalar yapıl dı: İz yoğunluğunun ve iz büyüklüğünün kimyasal yıkama süresiyle ve bu yıkamada kullanılan asidin sıcaklığıyla değişimi incelendi; izlerin ısı etkisiyle silinme özelli ği gözlendi. Son olarak, hazırlanan obsidiyen örneklerinden 6 tanesi tarihlendirildi ve bunlar için uranyum konsantras yonu hesaplandı..

The purpose of this project is to point out the usefulness of the fission track method for obsidians. Fission track dating was applied to 17 obsidian slices from Çayönü Tepesi. The slices were cut to the thickness of 1 mm. One of two identical pieces of each obsidian sample was sent to a reactor in Harwell Nuclear Research Center for the thermal neutron bombardment while the other was retained for determining the fossil fissicn track density. Both pieces of each sample were mounted seperately, All samples were counted for the determination of both fossil and induced track density by using an optical microscobe. The neutron dose was established through the analysis of the referance 15 2 glass as 3.219 x 10 n/cm -sn «Prom the referance glass it was found that with increasing etching time, track density and track diameter increases and /teiaehessaturatiftn value; with inc^oaiing time and temperature of annealing the track density decreases in a charecteristic manner. At the and of the project the fission track ages and the mean uranium content of the 6 obsidian samples from Çayönü were found and compared to the TL ages of the samples.