İstanbul çevresinin bazı Colchicum türleri üzerinde morfolojik, anatomik ve sitolojik araştırmalar

Abstract

58 VI. ÖZET Bu araştırmada Türkiye'de bugüne değin morfolojik, anatomik ve sitolojik bakımdan incelenmemiş, İstanbul çevresinin ikisi endemik olan bazı Colchicum türleri (C. chalcedonicum Azn., C.micranthum Boiss. ye C. turcioum Janka) ele alınmıştır. Çalışmanın morfoloji bölümünde türlerin gövde, yaprak, çiçek, meyva ve tohum gibi organlarının morfolojik özellikleri belirlene rek gerek fotoğraf ve gerekse çizimler ile ilk kez ortaya konmuş ve türlerin ayırdedilme sinde özellikle korm ve örtü pullarının, çiçek renklerinin ve meyva gelişimindeki renk farkının önemli rol oynadığı saptanmıştır. Anatomik çalışmalarda daha çok yaprak ve meyva üzerinde durulmuş tur. Yaprak ayasının orta bölgesinden enine ve yüzeysel (üst ve alt) { meyvada pferikarpın orta bölgesinden alınan uzun eksene dikey ve paralel enine ile dış ve iç yüzeysel kesitler incelenmiş ve araş tırma kapsamındaki türler arasında perikarpm iç yapısı bakımından belirgin birtakım farklar bulunduğu gözlenmiştir. Sitolojik çalışmalarda, meioz bölünme toprak altında meydana geldiği için, mi toz bölünmeden faydalanılmış tır. Türlerin kromozom sa yıları, kök ucu hücrelerindeki metafaz kromozomlarının sayılması ile C. chalcedonicum ' da 2n « 50, C. turcicum'da 2n ? 52 ve 0. micran- thum'da 2n = 54 olarak ve ilk kez bu araştırmada belirlenmiştir. Metafaz kromozomlarının incelenmesi ile kesin idiyogramlarının saptanamamasına karşın kromozomlar; oldukça uzun, nispeten kısa silin- dirik ve küreye yakın biçimli olarak üç farklı grupta toplanmış ve bu kromozomların ortalama uzunlukları da bulunmuştur. Morfolojik, anatomik ve sitolojik özellikleri bakımından belirgin farklar gösteren bu üç Colchicum türünden C. chalcedonicum ve Q. turoicum'un BRICKELL (TüTIN ve ark. 1980 'den) in ileri sürdüğü gibi birbirinin sinonimi değil, ayrı birer tür oldukları da kanıtlanmıştır.59 Bu araştırmanın tüm evrelerindeki çok değerli bilimsel katkıları için sayın hocam Prof.Dr. Ne baha t Yakar'a; bitkilerin toplana cağı bölgeleri belirten ve herbaryum örneklerinden yararlanmama olanak tanıyan İstanbul Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi Dekanı sayın Prof.Dr. Turhan Bay top' a teşekkürü bir borç bilirim.