Ürdün`de pinus halepensis mill`in zararlı böcekleri ve biyolojileri

Abstract

5. ÖZET Ürdün ormanlarında doğal olarak yetişen ve son yıllarda yapı lan ağaçlandırmalarda en büyük oranı oluşturan Pinus halepensis Mill.1- de zarar yapan böcekler hakkında bu araştırma ile saptanan hususların özeti aşağıda verilmiştir. 1. Ürdün ormanlarında yetişen veya yetiştirilen Pinus halepen sis'lerde zarar yapan Insecta türleri hakkında bugüne kadar herhangi bir çalışma yapılmadığı gibi, bu ağaç, türünde zararlı alan hiç bir böceğin varlığı da bilinmemektedir. 2. Ürdün'deki saf ve doğal Pinus halepensis ormanları genellikle Jarash yakınındaki Dibbin yöresinde bulunmaktadır. Pinus halepensis diğer yörelerde Que reus coccifera L., Pistacia palaestina Post ve Pyrus syriaca Boiss ile karışık olarak bulunur. Pinus halepensis' in Ürdün'de ki güney sınırı, Puheis civarındaki Quercus coccifera ormanları olup burada birkaç ağaçla temsil edilmektedir (Şekil 1). Bu arada ülkenin çeşitli yörelerinde 1950 - 1984 yılları arasında yapılan toplam 24179 hek tar ağaçlama alanının % 80' inin Pinus halepensis olduğu bildirilmektedir (Şekil 2). 3. Pinus halepensis 'de saptanan böceklerin arazide toplanma, laboratuvarda yetiştirme, preparasyon ve saklanmasında genellikle OLDROYD (1958) ile ÇANAKÇIO?IU (1971) 'nun eserlerinden yararlanılmış tır. Tespit edilen böcek türlerinin teşhisleri tarafımızdan yapılmış, teşhisinde şüphenilen türler ilgili uzmanlarına gönderilmiştir. 4. Araştırma sonunda Pinus halepensis 'de zarar yaptığı sapta nan (21) adet böcek türü Orthoptera, Homoptera, Coleoptera ve Lepidop- tera takımlarına dahildir. a) Orthoptera takımından saptanan tek tür Gryllotalpidae fa milyasından Grjllotaİ£a jgry_llotaİ£a (L.)'dir. TALHOUK (1969) bu zararlının Ürdün'de Cruciferae, tütün, mısır ve tohum yastıklarındaki fidelerin köklerinde zarar yaptığını bildirmektedir.137. b) Homoptera takımından 5 tür saptanmıştır. Bu türlerden Lachnidae familyasından Clnara palaestlnensis HRL. bazı yörelerde iğne yaprakların % 40 'ıra. kurutmuştur. Gerek bu tür, gerekse aynı familyadan Eulachnus tubercalostemmatus (Theobald) Ürdün'de geniş bir alana yayılmışlardır, c) Ürdün'de Pinus halepenais'de zarar yapan Insecta türlerinin çoğunluğunu Coleoptera takımı oluşturmaktadır. Bu takımdan saptanan 13 türün 7' si Scolytidae familyasına dahildir. Özellikle Cerambycidae familyasından Criocephalus rusticus (L.)f Scolytidae familyasından Blast ophagus piniperda (L.), Orthotomicus erosus (Woll.) ve Pityogenes bistridentatus (Eichh.) en zararlı türler ola rak gözlenmiştir. Buprestidae familyasından Ghrysobothris solieri Cas. et Gory, Cerambycidae familyasından Criocephalus rusticus (L.) ve Scolytidae familyasından Orthotomicus erosus (Woll.), Pityogenes b istridentatus (Eichh.) ve P. calcaratus (Eichh.) 'un Ürdün'de geniş bir alana yayıldığı saptanmıştır. d) Lepidoptera takımından varlığı tespit edilen 2 türden Rhyacionia buoliana (Den. and Schiff.), Pinus halepensis' lerin sür gün ve Dioryctria mendacella (Staud.) hem kozalak, hem de tomurcuk zararlısı olarak saptanmışlardır. D. mendacella 'nm tüm araştırma yörelerinde çok önemli bir kozalak zararlısı olduğu anlaşılmıştır. 5. Ürdün'de Pinus halepensis'lerde zarar yapan böceklerin çoğun da predator ve asalak olarak yaşayan çeşitli türler saptanmıştır. Pre- datörlerden Coccinella septempunotata L. ve Chilocorus bipustulatus (L.) (Coleoptera, Coccinellidae), Aulonium ruficorne Olivier (Coleop tera, Colydidae) ve Platysoma (Cylistosoma) elongatum (Olivier) (Cole optera, Histeridae); asalaklardan özellikle Hymenoptera takımından Ichneumon grac iliç o mi s Gav. ( Ichneumonidae ), Met ac olu s unifasoiatus Poerster ve Aggelma spiracularius (Thomson) (Pteromalidae) önemli türler arasındadır.

SUMMARY The recent afforestration practices are mainly based on Pinus halepensis (Mill.), a natural growing forest tree, in Jordan. The results of this study concerning the harrafull insects damage on P. halepensis are given below; 1. There is no any research up to date on harmful insects of naturally growing and planted P. halepensis in Jordan. Consequently, none of the insect species, damage on this pine, are not known. 2. Generally pure and natural P. halepensis forests are situated around Dibbin, near to Jarash. P. halepensis is mixed with Quercus coccifera L., Pictacia palaestina Post, and Pyrus syriaca Boiss, in other locations#A few individual of J?, halepensis mixed in Quercus coccifera stands around Fuheis town, forms the south border (figure 1.). During the period of 1950-1984 it is recorded that 80 % of 24.179 hectar total afforestration area is consist of P. halepensis in Jordan (figure 2.). 3. Collection, breeding in laboratory, preparation and conser vation methods of the insects living on P, halepensis are applied occording to the OLDROYD (1958) and ÇANAKÇIO?LÜ (1971) ? Where as the collected insects that are not described exactly by us sent to a specialized persons in various world Universities in order to be sure ab out. 4. As a result of this research the 21 insect species damaging P. halepensis belong to the order of Orthoptera, Homoptera, Coleoptera and lepidoptera» &,) The only species belong to order Orthoptera is Gryllotalpa gryllotalpa (L.) (Gryllotalpidae). TALHOUK (19&9) reported that G. gryllotalpa damages on Cruciferae, tobacco, maize and seedlings roots in the seedling beds.139. b) Five species were found from the order Homoptera. One of these species, Cinara palaestinensiaHRL. (Lachnidae), has destroyed about, 40 % of the needles of this pine in some locations. Cpalaesti- nensis and Eulachnus tuberculostemmatus (Theobald) are widely distribu ted in Jordan. c) Most of the harmful insects of P.halepensis are the members of order Coleoptera. Totally there are 13 species from this order, and 7 of them belong to family Scolytidae; Especially, Criocephalus rusticus (L.) (Cerambycidae), Blastophagus piniperda (L.), Orthotomicus erosu s (Woll«), Pityogenes bistridentatus (Eichh.) (Scolytidae) were observed as the most harmful species. Chrysobothris solieri Cast et Gory (Buprestidae) Criocephalus rusticus (L.) (Cerambycidae), Orthotomicus erosus (Woll.), Pityogenes b istridentatus (Eichh.) P.calcaratus (Eichh.) (Scolytidae) are widely distributed species in Jordan» d) Two species from order Lepidoptera living on P.halepensis are Rhyacionia bu o liana (Den. and Schiff.) and Dioryctria mendacella ( Staud). The first one damages on shoots and the second on both shoots and cones. D. mendacella is also abserved as a vitally important cone destroyer all over the. research areas in Jordan. 5. Several parasite and predator species of the P.halepensis harmful insects were found. Coccinella septempunctata L, and Chilocorus bipustulatus (L.) (Coleoptera, Coccinellidae), Aulonium ruficorne Olivier (Coleoptera, Colydidae) and Platysoma (Oylistosoma) elongatum (Olivier) (Coleoptera, Histeridae) as predators, Ichneumon gracilicornis Gav. (Hymenoptera, Ichneumonidae), Metacolus unifasciatus Poerster and Aggelma spiracularius (Thomson) (fiymenoptera, Pteromalidae) as prasites are among the importand and effgotive- species.