Kargı masifi ve dolayındaki tektonik birliklerin ayırdı ve araştırılması (petrolojik inceleme)

Abstract

- Ill - ABSTRACT Ilgaz-Kargı massif displays a geological knot inwhich different ophiolitic, metamorphic and sedimentary rocks are intricately intermingled. This complex structures of the region began developping from Liassic onwards. At the base of the area studied there is a pre -Liassic ophiolitic association. It is represented by an ordered ophiolite and its epi-ophiolitic cover, and together they were the products of a pre-Malm ocean in northern Turkey namely the Paleo-Tethys. With the southerly subduction of the Paleo-Tethyan ocean floor, an ophiolitic melange, an estimatic island are and a back-arc basin were developed from the north to the south during the Li ass. The oceanic realm ended with the continental collision that resulted northerly thrusting of the western Pontide continental litosphere over the ophiolitic rocks which inturn were sandwiched between the two continental units. From this time onwards, the newly united oceanic and conti nental rocks acted as a new basement for the following geological events. The crustal thickening of this basement initiated a Tibetian type magmatic activity at Dogger. While the Paleo-Tethys ocean was closing in the north a new rift commenced in the southern regions. The first product of this opening is a fast accumulation of a thick sedimentary deposits transiting from continental environment to the shallow sea. It gradually led to the formation of south facing atlantic type of a continental margin by the beginning of late Cretaceous. To differentiate this ocean from the previous (northerly situated one) one, the latter is referred here aş the Neo-Tethys. The Neo-Tethys was consumed by a northerly subduction in the late Cretaceous.- I - oz Ilgaz-Kargı masifi, farklı türden ofiyolitik, raetamor- fik magmatik ve çökel kayaların iç içe bir konum sergilediği bir düğüm halindedir. Bölge bu karmaşık yapısını büyük ölçüde Liyastan itibaren kazanmıştır. İnceleme alanının temelinde Liyas ve öncesi yaşlı bir ofiyolit topluluğu bulunur. Düzenli bir ofiyolit istifi ve onun epi-ofiyolitik birimleriyle temsil edilen bu topluluk Malm öncesi bir okyanus al ortamın (Paleotetis) ürünüdür. Bu okyanusun güney yönünde dalması ile kuzeyden güneye doğru ofiyolitik bir melanj, ensimatik bir ada yayı ve bu yayın ar kasında kenar havza birimleri gelişmiştir. Okyanus al ortam Liyas sonu-Dogger öncesinde dalarak tü kenmiş, bunun sonucunda İstanbul-Zonguldak Paleozoyik istifi ofiyolit üzerine kuzey yönünde ilerlemiştir. Paleotetis ok yanusuna ait ve bununla ilişkili birimler bölgede Liyas son rası dönem için temeli oluşturmuştur. Bu temelin kalınlaşma sı, Doggerde Tibet tipi bir magmatizmanın gelişimine yol aç mıştır. Liyasta kuzey alanlarda Paleotetis kapanırken güneyde yeni bir açılma dönemi başlamıştır. Bu açılmanın ilk ürünleri karasaldan sığ denizele geçen kalın çökellerdir. Güneyde Doggerde de devam eden bu transgresyon Dogger sonu-Malmde bir aşınma alanı halinde olan kuzey alanlara da erişerek Pon- tidlerin güneyinde bir karbonat platformunun gelişmesine yol açmıştır. Alt Kretasede yerel bazı aşınma dönemlerinin ardın dan bölge giderek derinleşmiş, üst Kretasede türbiditik kı rıntılılar ve pelajik birimler gelişmiştir. Böylece Üst Kretasede bölge güneye bakan pasif bir kıta kenarı halini al mıştır. Bu kıta kenarının baktığı okyanus önceki okyanusa gö re daha genç bir okyanusu temsil ettiğinden Neotetis olarak adlanmıştır.

- I - oz Ilgaz-Kargı masifi, farklı türden ofiyolitik, raetamor- fik magmatik ve çökel kayaların iç içe bir konum sergilediği bir düğüm halindedir. Bölge bu karmaşık yapısını büyük ölçüde Liyastan itibaren kazanmıştır. İnceleme alanının temelinde Liyas ve öncesi yaşlı bir ofiyolit topluluğu bulunur. Düzenli bir ofiyolit istifi ve onun epi-ofiyolitik birimleriyle temsil edilen bu topluluk Malm öncesi bir okyanus al ortamın (Paleotetis) ürünüdür. Bu okyanusun güney yönünde dalması ile kuzeyden güneye doğru ofiyolitik bir melanj, ensimatik bir ada yayı ve bu yayın ar kasında kenar havza birimleri gelişmiştir. Okyanus al ortam Liyas sonu-Dogger öncesinde dalarak tü kenmiş, bunun sonucunda İstanbul-Zonguldak Paleozoyik istifi ofiyolit üzerine kuzey yönünde ilerlemiştir. Paleotetis ok yanusuna ait ve bununla ilişkili birimler bölgede Liyas son rası dönem için temeli oluşturmuştur. Bu temelin kalınlaşma sı, Doggerde Tibet tipi bir magmatizmanın gelişimine yol aç mıştır. Liyasta kuzey alanlarda Paleotetis kapanırken güneyde yeni bir açılma dönemi başlamıştır. Bu açılmanın ilk ürünleri karasaldan sığ denizele geçen kalın çökellerdir. Güneyde Doggerde de devam eden bu transgresyon Dogger sonu-Malmde bir aşınma alanı halinde olan kuzey alanlara da erişerek Pon- tidlerin güneyinde bir karbonat platformunun gelişmesine yol açmıştır. Alt Kretasede yerel bazı aşınma dönemlerinin ardın dan bölge giderek derinleşmiş, üst Kretasede türbiditik kı rıntılılar ve pelajik birimler gelişmiştir. Böylece Üst Kretasede bölge güneye bakan pasif bir kıta kenarı halini al mıştır. Bu kıta kenarının baktığı okyanus önceki okyanusa gö re daha genç bir okyanusu temsil ettiğinden Neotetis olarak adlanmıştır.- IV - From the south to the north the subduction caused an accre- tionary melange wedge, a fore-arc basin and a magmatic arc to form. The compressional nature of the northerly subduction which is withnessed by upwedging of the oceanic litospheric slices into the continental litosphere, formed a large zone of imbrication. Progressive increase of the melange wedge readjusting the situation of the subduction zone caused the southerly migration of volcanic arc. Further squeeze of the accretionary complex led retrocharriage of some of oceanic slices over the melange complex in northerly direction. The consumption of the Neo-Tethys ended at the early Eocene, but its effects in the island arc volcanism lasted to the late Eocene. At this period, forearc basin was filled with sediments. During the early Miocene some block faulting coin ciding to the periods of tensions formed locally developed small basins. The north Anatolian transform fault which formed during Upper Miocene-Pliocene interval followed this zones of weaknesses.