Fethiye yöresi ormanlarında yangınların gözetlenmesi ve yangın söndürme ekiplerinin planlanması

Abstract

91 5. ÖZET Fethiye Orman İşletme Müdürlüğü mıntıkasında sabit yangın gözetleme noktaları ile sabit ve seyyar yangın sön dürme ekip merkezlerinin tespiti hakkında yapılan bu çalış manın özeti aşağıda verilmiştir. Yöre ormanlarının yangına hassaslık derecesini tes pit için, geçmişte çıkan yangın adedi esas alınarak 100 hektarda çıkan yıllık yangın adedi ve yanan alandan yarar lanılmıştır. Buna göre ormanlar en çok tehlikeli alandan en az tehlikeli alana kadar 5 duyarlık derecesine ayrılmıştır. Yangınların gözetiminde kullanılan sabit yangın gözet leme noktalarının yerlerinin tespitinde 1/25 000 ölçekli eşyükselti eğrili haritalardan kesit alma yöntemi uygulan mıştır. Gözetleme noktalarının haritada yerleri tespit edil dikten sonra araziye çıkılarak gerekli aplikasyon işlemleri yapılmış ve bir hata olup olmadığı kontrol edilmiştir. Yangın söndürme ekip yerlerinin tespiti çalışmaların da 1. derece hassas yerlere 30, 2. derece hassas yerlere 45, 3. derece hassas yerlere 90 dakikada ulaşılması esasın-92 dan hareket edilmiş ve motorlu araçla yayaların orman içi yollarda saatte aldıkları yollar motorlu araçta km/saat insanın yaya yürümesi halinde 3km/saat olarak saptanmıştır. Fethiye Orman İşletmesinin tüm alanı 283246.19 ha'dır. Genel alanın %63'ünü teşkil eden 178471.75 ha'lık bölümü ve makilik, %37'si olan 104764.44 ha'lık kısmı açıklık ve tarım alanıdır (Tablo 1, Harita I). Ormanların çoğunluğu nu, yangınlar açısından önemli olan Kızılcam ormanları oluş turmaktadır. Fethiye Orman İşletmesi 9 adet Orman Bölge Şefliği ve 25 adet orman serisine ayrılmıştır. Fethiye or manlarından 1985 yılında 83701 metreküp ve 739 79 ster yapa cak ve yakacak odun elde edilmiştir. Ayrıca 2442 00 kg reçi ne ve 1500 kg sığla yağı elde edilmiştir. Fethiye ormanlarında 1957-1985 yılları arasındaki 29 yıllık sürede 82 0 adet orman yangını çıkmış ve toplam 7290 hektar orman alanı yanmıştır (Tablo 2, Şekil 1 ve 2/. Orman bölgelerinin yangına hassaslık derecelerinin tespiti için her bölgede çıkan toplam yangın sayısı yıl sayısına bölünerek yıllık çıkan ortalama yangın sayısı bulunmuştur. Buna göre Kemer Bölgesi 9.9 adet ile en çok hassas Seki Bölgesi 0.4 adet ile en az hassas bölgedir. Ayrıca bölge ler 100 hektara isabet eden yıllık yangın adedine göre has saslık derecelerine ayrılmıştır. Yine Kemer Bölgesi 0.0457 sabitesi ile en çok hassas, Seki Bölgesi 0.0013 sabitesi ile en az hassas bölge olarak bulunmuştur. Diğer bölgeler bu iki bölgeler arasındaki değerleri almıştır. Seriler93 itibariyle 100 hektara isabet eden yıllık yangın adedi bulunmuştur. Akdağ-Dikencik serisi 0.0696 sabitesi ile en çok hassas, 0.0004 sabitesi ile Elbisdağı serisinin en az hassas seri olduğu tespit edilmiştir. Seriler itibariyle bulunan hassaslık derecesi esas alınarak işletmenin yangı na hassaslık derecesi haritası yapılmıştır (Harita II). Fethiye Orman İşletmesinde mevcut Babadağ, Çaldağı, Eren tepe, Geyrandağı ve Dikmentepe olmak üzere 5 adet sabit gözetleme noktası bulunmaktadır. Bu mevcut 5 adet sabit gözetleme noktasının kesit çıkarma yöntemi ile görüş alan ları bulunmuştur. Mevcut bu 5 adet sabit gözetleme noktala rı, tüm işletme alanının %35.9'unu görebilmektedir. Bu gö zetleme noktalarının iki gözetleme noktasından gördüğü alan %5.4 ve bir gözetleme noktasından gördüğü alan ise %30.4 olarak hesaplanmıştır. Erentepe sabit gözetleme noktası genel alanın %11.6'sını, Babadağ %8'ini, Geyrandağı %6'smı, Çaldağı %5.7'sini ve Dikmentepe %3.8'ini görebilmektedir. İşletme alanının %64.1'i hiçbir noktadan görülememektedir (Tablo 8, Harita III). Mevcut sabit gözetleme noktalarına ilave olarak sa bit gözetleme noktası olabilecek yerler seçilmiş ve bunla rın kesit alma yöntemiyle gördüğü-göremediği alanlar bulun muştur. Bu noktaların 7 adedinin sabit gözetleme noktası olmasının uygun olduğu sonucuna varılmıştır. Bunlar; Ziya- rettepe, Akdümen, Kalaysivrisi, Karadoruk,Yapraktepe, Kı- zıldağ ve Dolukızlan'dır. Yeni önerilen bu 7 adet sabit94 gözetleme noktası ile tüm işletme alanxnxn %48'i görüle bilmektedir. Bu görülen alanın %24.5'i iki gözetleme nok tasından, %23.5'i bir gözetleme noktasından görülebilmek tedir. Her gözetleme noktasının ayrı ayrı gördüğü alan lar; Ziyarettepe %15.6, Akdümen %9.3, Kalaysivrisi %8.9, Karadoruk %5.9, Yapraktepe %2.9, Kızıldağ %2.7 ve Dolukız- lan %2.7 olarak bulunmuştur (Tablo 9, Harita IV). Mevcut 5 adet sabit gözetleme noktası ve önerilen 7 adet sabit gözetleme noktası ile Fethiye Orman İşletme sinde 12 adet sabit gözetleme noktasının gördüğü alan top lamı, tüm işletme alanının %83.9'una ulaşmıştır. Böylece görülen orman alanı 237542 hektardır. Tüm işletme alanının %51'i iki gözetleme noktasından, %32.9 'u bir gözetleme nok tasından görülebilmektedir (Tablo 10, Harita V). Orman İşletmesi hassaslık derecelerine ayrılıp hassas lık derecesi haritası yapıldıktan sonra Kemer, Fethiye, Eşen, Göcek ve Üzümlü sabit yangın söndürme ekipleri planlanmış tır. Bu sabit yangın söndürme ekip merkezlerinin sorumluluk alanları ayrı ayrı belirtilerek haritada gösterilmiştir (Ha rita VI ve VII). Dokuzgöl, Kavaklı (Kahve), Bayaslar, Seki, Çerdin ve Bağlıağaç 'da seyyar yangın söndürme ekiplerinin kurulması planlanmış ve bunların sorumluluk alanları da haritada gösterilmiştir (Harita VI). Bu seyyar yangın sön dürme ekip merkezlerinden Dokuzgöl seyyar yangın söndürme ekibi, Eşen sabit yangın söndürme ekibinin sorumluluk sa hası, Çerdin seyyar yangın söndürme ekibi Fethiye ve üzümlü95 sabit yangın söndürme ekipleri sorumluluk sahası içerisin deki alanlarda yer almışlardır. Diğer Bağlıağaç, Kavaklı (Kahve), Bayaslar ve Seki seyyar yangın söndürme ekipleri, Kemer sabit yangın söndürme ekibinin sorumluluk sahası içerisindedir (Harita VI, VII). Sonuç olarak sabit gözetleme noktası 7 adet artırı larak görülme yüzdesi %35.9'dan %83.9'a çıkarılmıştır. Gö rülme oranı yükseltilirken sabit ve seyyar yangın söndürme ekip merkezlerinin önemli noktalara yerleştirilmesi ile yangınların zararlarının önlenmesi planlanmıştır.

RESUME Cette recherche est râalisâ avec la collaboration de la Faculte de Forâts l'Universit§ d' Istanbul et l'tnstitut Turc de Recherche Foresti§res d' Ankara. Le but principal de ce travail est de precisser les moyens d' intervention dans le temps le plus tot possible aux incendies des forâts, afin d'aboutir a une protection qui permet une organisation plus rationelle. Cette recherche est realisi a Fethiye dans la region Metiterran§en de la Turquie ou'3bs forâts sont extremment sensible a l'incendie. Afin de lutter contre 1' intervention et d'atteindre aux incendies dans le temps le plus court possible. II est important aussi detablir une systeme efficace de dâtection des incendie C'est Pourquoi on a placâ des post.es d' observation sur les points de situation critique des forets de Fethiye. Lorsqu'il apercoit une fumâe, l'observateur du poste en relevant 1' angle et la distance aproximat ive, les comminique immedietment par tâlâphone ou radio au bureau du district.97 Afin d'obtenir une protection âfficace il est important aussi de choisir le centre de l'equipe de protection. C'est pourqoi on a clacifi?e la forets en cinq groupes selon leurs sensibilities au feu en utilisant les chiffres d'incendies de derni§re ving-neuf ans. A la fin de cette recherche on a constat^ que la lutte contre 1'incendie de forets ne peut gagner qu'une service d' observation et l'§quipe d ' intervantion bien organisee ayant une aquipment assez moderne.