Antepfıstığında (pistacira vera L.) makro ve mikro besin elementleri içeriği ile fiziksel ve kimyasal toprak özellikleri arasındaki ilişkiler

Abstract

-60- ÖZET Bu çalışsa Türkiye'de önemli oranda antepfıstığı (Pistacia vera L. > yetiştirilen Güneydoğu Anadolu bölgesi CŞ.Ürfa ili) antepfıstıklarının beslenme sorunlarını belirlemek ve bitki besin elementleri içeriği ile, fiziksel ve kimyasal toprak özellikleri arasındaki etkileşimleri incelemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla; morfolojik gözlemlere dayanarak Ş.Urfa iline bağlı Birecik, Halfeti ve Bozova ilçelerinden toplam dokuz adet bahçe seçilmiş ve bu ünitelerden toprak ve yaprak örnekleri alınarak analiz edilmiştir. Bu analizlerin bulguları şöyle özetlenebilir; Bahçelerin büyük çoğunluğunda bünye kildir, incelenen tüm bahçelerde tuzluluk sorununa rastlanılmamıştır. ünitelerin pH değerleri 7.05-7.85 arasında değişmekte olup nötüre yakın veya hafif alkali düzeydedir. Toprakların kireç yüzdesi ve buna bağlı olarak aktif kireç içerikleri oldukça yüksek bulunmuştur. Sınırlayıcı etmenler (kuraklık, sıcaklık v.s. ) ve yanlış tarım sonucunda organik madde oldukça düşük düzeylere ulaşmıştır. Topraktaki kirecin oldukça yüksek değerlerde bulunması, organik madde içeriğinin azlığı, topraktaki nemin yetersizliği ve gübrelemenin düzensiz ve yetersizliği sonucunda bitki besin elementlerinin alımında sorunlar ortaya çıkmıştır, özellikle fosfor eksikliği en önemli sorun olarak karşımıza çıkmıştır. Potasyumda da yer yer yetersizlikler saptanmıştır. P ve K eksikliklerine karşı yapılacak gübrelemede dikkat edilmeli ve gübreler toprağın alt katmanlarına verilmelidir. Bazı parsellerde çinko eksikliği de görülmüştür. Topraktaki demir yeterli olmasına karşın; kirecin fazlalığı ve sulamanın olmaması nedeniyle demir, bitkinin alabileceği formda bulunmamaktadır. Bunun sonucunda yaprakta demir eksikliklerine rastlanılmıştır. Çinko ve demir için sistemik sıvı gübrelerin-61- yapraktan verilmesi önerilebilir. Mangan için de aynı şeyler söylenebilir. Diğer elementlerin tersine; bakır yapraklarda oldukça yüksek düzeyde bulunmuştur. Bunun temel nedeni; Antepfıstığı bahçelerinde Septoria Fistacina (Kara Zenk) hastalığına karşı çoğunlukla bakirli preparatların kullanılmasıdır. Bu denli yüksek bakırın zararlı olmaması verilen preparatların toksik etkisi olmaması ndandır. ülkemiz ekonomisi ve tarımı içindeki yeri yadsınamaz düzeyde önem kazanan antepfıstığı yetiştiriciliğinde gübreleme sağlıksız ve bilinçsiz yapılmaktadır. Toprak koşulları gözönüne alınarak (analiz yapılarak) kullanılacak suni ve yaprak gübrelerinin yanı sıra mutlaka ahır gübresi kullanılması salık verilmiştir.

-62- SUMHÂRY This research work was conducted to investigate the nutritional problems of Pistachio nuts (Pistacia vera L. ) grown in Southeastern Anatolia (districts of Şanlıurfa) and to gain insight into the relationships between the concentrations of nutrient elements in plants and some physical and chemical properties of soils. For this purpose based on morphological observations nine orchards were chosen from Birecik, Halfeti and Bozova provinces of Şanlıurfa, and soil and leaf samples were collected from them. The results of the analyses of samples can be evaluated as follows: Soils of most of the orchards are clayey in texture. No salinity problem was encountered in the surveyed parcels. The pH values are at levels near neutral to slightly alkaline, changing between 7.05-7.85. High sdII lime percentages and hence, high contents of active lime were observed. Organic material contents have reached quite low values because of resricting factors such as aridity, high temperature and mismanagement. The factors such as high lime and low organic matter contents, deficiency of moisture, inadequate or irregular fertilization have brought up some nutrutional problems. Especially absorption of phosphorus by plants appears to be the most important problem, whereas that of K is encountered in some orchards. Vhen fertilizing for P and K, the fertilizers should be placed relatively deeper in the soil. With respect to the micronutrients, zinc deficiency is present in some orchards, whereas that of iron is common due to the high lime content of the soils where the availability of iron is reduced. Foliar application of iron, zinc and manganese could be suggested for this area. Copper, on the contrary, was found at rather high concentrations in plants. Hain reason for this could be the application of copper containing preperations to pistachio against Sept.oria.pistacina.-63- Evidently, the fertilization of pistachio nuts, which have a significant share in the agriculture of the region and in national economy, have been carried out in an inefficient manner without the necessary knowhow. Â mineral fertilization program based on soil and plant analyses, along with the application of manure is essential for inereased pistachio nuts production for this region.