Sismogramların yorumlanması

Abstract

ÖZET Bu yüksek lisans bitirme tezinde sismograrolarm yorumlanması başlığı altında deprem nedeni ile meydana Belen sismik dalgalar ile bu dalgaların arz içinden geçerken süreksizlik yapısına bağlı olarak oluşturduğu deprem fazları (sismik fazlar) İstanbul Teknik Üniversitesi WWSSN istasyonu kayıtlarından okunmaya çalışılmıştır. Alet tip ve özelliklerine bağlı olarak uzun ve kısa peryotlarda alınan kayıtlardan kısa peryotlu kayıtlar yüksek frekanslı dalgaları içerdiğinden bu kayıtlarda sadece kabuk yapısına ve episentral mesafeye bağlı olarak ( <10°) gelen yakın deprem fazları (P S P, g g b S, P S ) belirlenmeye çalışılmış bu fazlardan P, ve S. b n n b b dışında olan fazlar kayıtlarda oldukça iyi görülerek belirlenmiştir. Bu kayıtlarda kabuk yapısına bağlı olarak granit tabakasında oluşan L ve R gibi yakın deprem E E fazları (yüzey dalga tiplerinden oldukları için) görülemeyip bu fazlar uzun peryotlu aletlerle alınan yakın deprem kayıtlarında (uzun peryot kayıtlarda) görülmüşlerdir. Uzun peryotlu alet kayıtlarında; manto, dış ve iç çekirdekten geçip gelen uzak deprem fazları çeşitli dış merkez mesafelerinde (episentral mesafelerde) alınan deprem kayıtlarında görülerek belirlenmiştir. Genelde P ve P grubu fazlar düşey bileşen (Z) kayıtlarında daha iyi genliklerde görülmüş, S ve S grubu fazlar ise yataybileşen kayıtlarında (N-S, E-W) daha iyi genliklerde görülmüştür. Alınan kayıtlarda yüzey dalgalarından Love (LQ) ve Rayleigh (LR)'in dispersiyon gösteren ve göstermeyen dalga grupları ile daha sonra gelen ve kayıtlarda yüzey dalgalarının kuyruk kısmını oluşturan birden başlayıp biten, tekrar başlayan dalga grupları (kodalar) görülmüştür. Derin odaklı depremlerde yüzey dalgası genliklerinin cisim dalgası genliklerine nazaran daha küçük olması ya da yüzey dalgalarının görülmemesi bu depremlerin kayıtlarda belirlenmesi için bir genelleme olmaktadır. P ve P grubu derin odaklı deprem fazları kayıtlarda oldukça iyi bir şekilde görülüp belirlenmiştir. Uzak deprem fazlarının kayıtlarda yorumlanmasında ve okunmasında Jef f reys-Bullen yol-zaman tabloları ile eğrileri kulanılmış, yakın deprem fazlarının yorumlarında ise kıtasal kabuk yapı farklılıkları olduğundan bölgesel olarak hazırlanan (her bölge için ayrı) yol-zaman tablolarından Avrupa kıtasına ait Jef f reys-Bullen yol-zaman tablosu kullanılmıştır. Derin odaklı depremlerde faz yorumu derin odaklı depremler için hazırlanan yol-zaman eğrileri ve yol-zaman cetvelleri ile yapılmıştır. Bu faz yorumları ile ilgili örnekler tezin sonunda verilmiştir.Bu yüksek li9ans tezinin uygulama kısmında otuz deprem kayıdı okunmuştur. Bu depremlerin oluş zamanları, tarihleri, yerleri, koordinatları ve magnitüdleri ISC (Internat ional-Seismologioal-Center) bültenlerinden alınmıştır.

Abstract, In this master* s thesis the interpretation of sesismograms and different aspects of improvements seicmic recording are studied. Secondly, it is tried to read as many seismograms as possible in order to be an experfenced reader of seismograms. The identification of particular phases an a seismogram reguires some skill because of complicated appearance of seismograms. Even sometimes it is imposible to discern many of phases that are expected tq be present. The seismograms which are read, were ublained from Technical University of İstanbul, as LdWSSIM station. For the records of short distances, a careful analysis Df seismograms become necessary because of the local structure of the eath*s crust. For example, phases with larger amplutudes of local structure may mistakem as Sg easely. In general, phases of Ptypes of are detecdet in vertical component ( Z ) of recoilds with better apperance of their amlututes while S-waves types appear better on the horizantal records ( N-S, E-N ) * The records, of distancss of 100^-180; which, they are best recorded by long- period seismographs-/ become also complicated (one of the reason) as transmission of transverse waves through the inner core e In this respect, the records of 2S- seismograps consisting ^or example, only of S-wares appears very promissing method of recording. In the enterpretation, it is well known that the surface waves, which are not appears in the first part of seismograms usually have greater amplitudes the bodily weves betause af the slowes rate of amplitudes diminishing with distance, expect when the focus is deep. ISC (The international Seismological Centre ) at Edinburgh has a compre hensive publication on the earth-quake occurance. The statis-tical information (such the time of occurance, the magnitudes, the coordinates) need for the earthquakes whc^e seismogrhams were read, are provided from the ISC bulletins.