Ceylanpınar ivesilerinde erken sağımın anaların süt verimi ve kuzuların gelişimi üzerine etkileri

Abstract

- 86 ÖZET Bu çalışma, Ceylanpınar Tarım isletmesi ivesi koyunlarında erken sağımın anaların süt verimi ve kuzuların gelişimi üzerine etkilerini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Araştırma materyalini, 2 yaslı 560 adet ivesi koyunu ile bunlardan aynı günde tek doğan 560 adet ivesi kuzusu oluşturmuştur. Dört farklı periyotta (doğumdan 1, 2, 4 ve 6 hafta sonra) sağılan analar ile bunların yavrularına ait deneme deseni, 1 sayılı çizelgede veri 1 mistir. Elde edilen süt verimi ve gelişme ile ilgili sonuçlar, periyot sırasına göre aşağıda özetlenmiştir. ' 1. Doğum Farklı periyotlarda kısıtlı emistirrae uygulanacak grupların ortalama dop.Mm ağırlıkları, 3? sayılı çizelgede verilmiştir. Yapılan varyans ve kovaryans analizine göre cinsiyet önemli ve grup X cinsiyet interaksiyonu önemsiz bulunmuştur (çizelge, 35; 36). Dört farklı gruba ayrılan kuzuların doğum ağırlıkları gruplarda sırasıyla 4.190+0.050, 4.284*0.052, 4.191+0.04? ve 4.256±0.050 kg olarak tespit edilmiştir. Kuzuların genel doğum ağırlığı ortalaması ise 4.230±0.025 kg olarak saptanmıştır (çizelge, 37), 2. Birinci Hafta Deneme grubu materyalde anaların süt verimi, kuzuların canlı ağırlığı ve mortalite oranları bakımından önemli bir fark saptanamamıştır. Birinci haftadaki günlük süt verimi gruplarda sırasıyla 0.35410.011, 0.354±0.012, 0.360±0. 012 ve 0.340±0.010 kg, ve günlük süt verimi genel ortalaması da 0.352±0.006 kg bulunmuştur (çizelge, 3). Diğer taraftan grupların canlı ağırlık ortalaması da sırasıyla 5.225±0.054, 5.277±0.053, 5.274±0.051 ve 5.328+0,052 kg ve genel canlı ağırlık ortalaması ise 5.249±0.Û26 kg ^bulunmuştur (çizelge, 39). Kuzu gruplarında ölüm olmamıştır (çizelge, 56),-89 3. ikinci Hafta Doğumun ikinci haftasında, sabahları tek sağım yapılan birinci grup anaların günlük süt verimi (435 gram), kontrol grubundan (395 gram), daha yüksek bulunmusfjr. Sabahları yapılan tek sağım, analarda meme fizyolojisini etkilemiş ve erken saguna başlanan gruplarda, çiftlik grubuna nazaran daha fazla süt elde edilmiştir, ikinci haftadaki günlük süt verimi sırasıyla 0.435*0.010, 0.417*0.010, 0.413*0.011 ve 0.395*0. QU kg ve günlük süt verimi genel ortalaması 0.415*0.005 kg* dır (çizelge, 5). Grupların canlı ağırlıkları da sırasıyla 7.372*0.105, 7.603*0.113, 7.564±0.097 ve 7,603±0.109 kg olarak tespit edilmiştir (çizelge, 41). Genel canlı ağırlık ortalaması iso 7.536*0.053 kg bulunmuştur. Gruplardaki Ölüm oranı birinci grup için % 0.7, ikinci grup için % 1.4, 3. ve 4. gruplarda ise ölüme rastlanmamıştır (çizelge, 56). 4. Dördüncü Hafta Erken sağıma başlanan 1. grup, en fazla süt (446 gram) verirken, en az canlı ağırlık (8.224 kg) göstermiştir. Ancak erken sağım yapılan gruplardaki ölüm oranı (1. grup için % 0.7, ikinci ve üçüncü grup için % 0), kontrol grubundan (% 1.4) daha az saptanmıştır (çizelge, 56). Grupların dördüncü haftadaki süt verimi, sırasıyla 0.446±0.010, 0.429*0.011, 0.401*0.008 ve 0.403*0.010 kg ve genel süt verimi ise 0,420*0.005 kg olarak tespit edilmiştir (çizelge, 7), Grupların dördüncü haftadaki canlı ağırlık ortalamaları, 8.224*0.134, 8.649*0.144, 8.645*0.131 ve 8.686*0.144 kg ve genel canlı ağırlık ortalaması ise 8.551*0.069 kg olarak saptanmıştır (çizelge, 43). 5. Altıncı Hafta Birinci grup analar (471 gram), kontrol grubu ile (449 gram) benzer süt verirken, bunların kuzuları daha az gelişim (10.107 kg> göstermiştir. Grupların günlük süt verim ortalaması sırasıyla 0.471*0.013, 0.478*0.013, 0. 426*0. 009 ve 0.449*0.012 kg ve genel ortalama ise 0.456*0.006 kg'dır (çizelge, 9). Gruplarda tespit edilen- 90 canlı ağırlık ise 10.107±0.16?f 10.694±0. 160, 10.B1M0.156 ve 10.957±0.175 kg'dır. Canlı ağırlık genel ortalaması İse 10.641±0.083 kg bulunmuştur (Çizelge, 45). Gruplardakl nrartallte oranı sırasıyla % 0 % 0.7, % 1.4 ve % 1.4 glbl normal seviyede bulunmuştur (Çizelge, 56). 6. Sekizinci Hafta Birinci grup süt verire! bakımından üstünlüğünü bu periyotta da devam ettirmiştir. Ancak anılan grubun üstünlüğü gelişimde gözlenememiştir. Diğer bir ifade ile 2., 3. ve 4, grup kuzular, canlı ağırlık bakımından benzer performans göstermiştir. Deneme materyali grupların günlük süt verimi sırasıyla 0.555+0.017, 0.56î±0.017, 0.540*0.016 ve 0.554±0,020 kg ve genel ortalama ise 0.553+0.009 kg saptanmıştır (Çizelge, 11). Kuzuların sekizinci haftadaki canlı ağırlığı, sırasıyla 12. 762±0. 194, 13. 103±0. 195, 13.501±0. 180 ve 13.440±0. 199 kg tespit edilmiştir. Canlı ağırlığın genel ortalaması da 13.201*0.097 kg'dır (çizelge, 47). Deneme materyali anaların doğumdan 60. güne kadar tespit edilen süt verimi, birinci grupta (28. 738±0. 579 kg), ikinci grupta (28. 54 7±0. 689 kg), üçüncü grupta (26. 955±0. 526 kg) ve dördüncü grupta (27.281±0. 674 kg) benzer seviyede bulunmuştur (çizelge, 26). Altmış günlük süt verimi genel ortalaması ise 27. 884±0. 311 kg olarak saptanmıştır. Ancak grupların altmış günlük sağılan (pazarlanabilir) süt verimi, 60 günlük toplam süt veriminin aksine, önemli düzeyde farklı bulunmuştur. Diğer bir tanımla sağılan süt verimi, birinci grupta (17. 017*0.395 kg), ikinci gruptan (14.752±0.442 kg), üçüncü gruptan (9. 241*0. 250 kg) ve dördüncü gruptan (5.217±0,213 kg) istatistik! olarak önemli ve fazla bulunmuştur. Genel ortalama (sağılan) ise, 11.585*0.260 kg alarak tespit edilmiştir (çizelge, 30). Sözkonusu periyotta ölüme rastlanmamıştır (çizelge, 56). 7. üçüncü Ay Günlük süt verimi bakımından gruplar, benzer performans-91 gösterirken, canlı alırlık bakımından 1. grup (16.551 kg), 3. ve 4. gruplardan daha az canlı ağırlık geliştirmiştir (çizelge, 49). Grupların üçüncü aydaki süt verimi sırasıyla 0.572±0.0H, 0.546±0.0İ5, 0.529±0.013 ve 0.549±0. 017 kg, genel ortalama ise 0.549±0.007 kg ve alarak bulunmuştur (çizelge, 13). Grupların canlı ağırlık ortalamaları ise sırasıyla 16.551±0. 235, 17. 011±0, 222, 17.471±0.228 ve 17.338i0.230 kg ve genel ağırlık ortalaması ise 17.093±0.115 kg olarak tespit edilmiştir (çizelge, 49). Grupların ölüm oranı birinci grupiçin % 0.7, ikinci grup için % 1.5, 3. ve 4. gruplarda kuzu ölümü görülmemiştir (çizelge,.56). 8. Dördüncü Ay Gruplar, süt verimi ve gelişim bakımından (1. grup dig mda) benzer performans gözlenmiştir. Gelişim ve süt verimi için, 1. ve 2. gruplar da benzer performans göstermiştir. Gruplarda günlük süt verimi sırasıyla 0.664±0.019, 0.713±0.023, 0.759±0.020 ve 0.7Q5±0.021 kg ve genel ortalama ise 0.725±0.011 kg olarak saptanmıştır (çizelge, 15). Dördüncü aydaki canlı ağırlık ise gruplarda 21,219±0.276, 21.752±0.264, 22.109*0.27? ve 22.261±0.290 kg ve genel ortalama canlı ağırlık ise 21.835±0.139 kg bulunmuştur (çizelge, 51). Dördüncü ayda hiç bir kuzu grubunda ölüm olmamıştır (çizelge, 56). 9. Besinci Ay Erken sağıma ba$lanan grupların üstünlüğü, bu periyotta da. yinelenmiştir. Besinci aydaki günlük süt verimi sırasıyla. 0.506*0.014, 0.496+0.014, 0.534±0.014 ve 0.520±0.014 kg ve genel süt verim ortalaması ise 0,514±0,007 kg'dır (çizelge, 17). Grupların canlı ağırlık ortalaması 24.677+0.239, 25. 067±0.254, 25.377±0: 249 ve 25.415±0.262 kg ve canlı ağırlık genel ortalaması ise 25.134±0.126 kg bulunmuştur (.çizelge, 53). Kuzu gruplarındaki ölüm ise normal düzeyde bulunmuştur (çizelge, 56).92- 10. Altıncı Ay Besinci ayda devam eden üstünlük, 6. ayda da tekrarlanmıştır. Grupların günlük süt verim ortalaması, sırasıyla 0.329*0.010, 0.311*0.006, 0.337+0.009 ve 0.324±0. 009 kg ve genel ortalama ise 0.32<5±0.005 kg'dır (çizelge, 19). Canlı ağırlık ortalaması 28.221±0.222, 28.378±0. 271, 28.949±0.264 ve 28.896±0.244 kg ve genel canlı ağırlık ortalaması ise 28.611*0.126 kg olarak tespit edilmiştir (çizelge, 55). Grupların ölüm oranı, çiftlik grubunda (% 1.5), diğer gruplardan daha fazla çıkmıştır (çizelge, 56). 11. Yedinci Ay Süt verimi ile ilgili özellikler bakımından birinci grup lehine, 2. haftadan itibaren süregelen üstünlük, bu periyotta d?> kendisini göstermiştir. Yedinci ayda günlük süt verimi gruplarda sırasıyla 0.155±0.016, 0.113+0.008, 0. 113±0. 008 ve 0.117±0. 017 kg ve genel ortalama ise 0. 127±0. 007 kg olarak tespit edilmiştir (çizelge, 21). Deneme materyali gruplarda laktasyon boyunca saptanan günlük süt verim ortalaması ise sırasıyla 0.495+0.009, 0.493±0,011, 0.49910.00-9 ve 0.502+0.010 kg' dır. izlendiği gibi gruplar arasındaki fark, önemsizdir (çirolge, 23; 24). Grupların laktasyon boyunca günlük süt verimi genel ortalaması ise 0.497±0.005 kg saptanmıştır. Grupların laktasyon süt verimi, sırasıyla 91. 128±1.810, 90.734+2.042, 91.810+1.699 ve 92.068±1.8Q7 kg ve genel ortalama ise 91.434±0.972 kg olarak tespit edilmiştir, izlenen fark, istatistik! olarak önemsizdir (çizelge, 27; 28). Laktasyon boyunca sağılan (pazarlanabilir) süt verimi de 1. grup lebine üstün olarak bulunmuştur. Sağılan süt verimi gruplarda 79.443*1.666, 76.89l±l.874, 73. 966±1. 515 ve 70.026±1.540 kg ve genel ortalama süt verimi ise 75.084±0.835 kg' dır (çizelge, 31; 32). Laktasyon süresi gruplarda önemli düzeyde farklı bulunmayıp, sırasıyla 183. 713±0. 756, 183. 710±0.609, 183. 522±0.651 ve 183. 302±0.526 gün (Çizelge, 33; 34) ve laktasyon süresi genel ortalaması İse- 93 - 183.5Q2±0.320 gün olarak saptanmıştır Ceylanpınar Tarım işletmesi1 nde uygulanan bu deneme ile anaların, doğumun 2. haftası basından itibaren 60 güne kadar sabahlan tek sağıma tabi tutulması, kuzularının da anılan periyotta kısıtlı eradirilmesi, çiftliğin üretim sürülerinde uygulanan modele göre denenen periyotlarda daha üstün bulunmuştur.

94 SüHKAfit TMs study was conducted on Ceylanpinar State Farm Awassl sheep with the abjective ol determining the effect of early milking on the milk production (of dams) and growth, performance of the lambs. The water lal of the study consisted 560 Awassi sheep, lambed single the same day, and their lambs, The experimental design consisting of four different milking regimes; 1, 2, 4 and 8 weeks after lambing ( Table, 1). Hi Ik production and growth performance results are summarised below: 1. Birth Weight Hean birth weights of the groups allocated to different weaning- regimes are given In Table 3?. According to the statistical analyses differences between sexes were found to be significant but group X sex interactions were found to be insignificant (Table, 35; 36). Mean birth weights of the four groups were found to be 4.19, 4.28, 4.19 and 4.26 kg- respectively (Table, 37) 2. First Veek The differences among the groups with respect to dams' milk production; live weights of lambs and the mortality rates were found to be insignificant. Mean daily milk yields were found to be 0,354, 0.354, 0.369 an-i 0.340 kg respectively (Table, 3). Mean live weights of the groups were found to be 5.235, 5.27?, 5.274, 5.238 kg in the same order (Table, 3'?), No mortality was recorded in any of the groups (Table, 56). 3. Second Week In the group milked once in the morning, the mean daily milk yield (435 g) was found to be higher than the control (395 g). Early milking- once in the morning seemed to have affected mammary physiology95 and increased milk yield as compared to the regular practice. Mean daily milk yields far the groups were calculated to bs 0.435, 0.417, 0.413, 0.415 kg respectively (Table, 5). Mean live weights of lambs in the second week were found to be 7.372, 7.603, 7.564 and 7.603 kg (Table, 41). Mortality rates were seen to be 0.7 %t 1.4 %, for the first and the second groupts and no mortality far the 3^ and the 441`' groups (Table, S6>. 4. Forth Week The first group, in which milking was initiated early, deraanstated the highest mean daily milk yield (446 g) and lowest mean live weight (8.224 kg). However mortality rates in the early milked groups (1**- group 0.7 % and 2*`* and the Zr* groups 0 %) were found to be lower (Table, 56) than the control group (1.4 %). Kean daily milk yields for the groups were 0.446, 0.425, 0.401 and 0.403 kg respectively (Table, 7). Mean live weights for the groups were found to be 5.224, 8.649, 8.545 and 8.686 kg respectively (Table, 43). 5. Sixth ¥eek The dams of the first group demonstrated similar daily milk yield (471 g) as compared to the control dans (449 g) but former's lambs had lower growth performance (10.107 kg). Mean daily milk yields for the groups were estimated to be 0.471, 0.478, 0.426 and 0.449 kg respectively (Table, 9). Kean live weights were 10.107, 10.694, 10.810 and 10,957 kg in the same group order (Table, 45). Mortality rates were 0 %, 0.7.*, 1.4 % and 1.4 % respectively (Table, 56). 6. Bight Veek The first group of dams continued their sperior milk production in the eighth week. However their superiority was not seen in the growth performance of their lambs. In other words the lambs of groups 2, 3 and 4 demonstrated similar live weights. Mean daily milk yields of the groups were 0.555, 0.561, 0.540 and 0.554 kg respectively.96 (Table, 11). Mean live weights of the lambs were 12.762, 13.103, 13.501 and 13.440 kg (Table, 47). There was no death Incidence in the groups during this period (Table, 58). Mean 60 day lactation yields were found to be 28.738, 28.547. 26.955 and 27.281 kgs in the respective groups (Table, 26). The differences between the groups were not found to be statistically significant. However there were Significant differences in the 60 day marketable milk yields of the groups, calculated to be 17.017, 14.752, 9.241 and 5.217 kg respectively (Table, 30). 7. Third Month As the dally milk yields In groups demonstrated similarity, the growth performance of group 1 (16.551 kg) was found to be significantly lower than the groups 3 and 4 (Table, 49). Sean daily milk yield for the third month of lactation were calculated to be 0,572, 0.546, 0.529 and 0.549 kg respectively (Table, 13). Mean live weights of the lams were found to be 16.551, 17.011, 17,471 and 17.338 kg respectively (Table, 49). Mortality rates of the groups were 0.7 %, 1.5 % far the first and the second groups and no mortality for the third and the forth groups (Table, 56). 8. Forth Hbnth All the groups with the exception of group 1 demonstrated similar daily milk yields and growth performances. Mean daily milk yields in the groups were 0.664, 0.713, 0.755 and 0.765 kg respectively (Table, 15). Mean forth month live weights were 21.219, 21.752, 22.109 and 22.261 kg respectively (Table, 51). fo mortality occured in the forth month (Table, 56). 9. Fifth Jfanth The superiority of the early milked groups in daily milk yield reappeared in the fifth month. Mean daily milk yields were 0.506, 0.496, 0.534 and 0.520 kg respectively (Table, 17). Mean live weights97 - were 24.677, 23.007. 25.37` and-.25.415 kg respectively (Table, 53). Mortality rates in the groups were found to be in normal ranges (Table. 56). 10. Sixth Month The superiority of the fifth month was repeated in the sixth month. Mean daily milk yields of the groups were 0.329, 0.311, 0.337 and 0.324 kg (Table. 19) and mean live weights of the lambs wera calculated to be 28.221, 28.378, 28.949 and 28.896 kg respectively (Table, 55). Mortality rate of the State Farm group (1.5 %> was found to be higher than the other groups (Table, 56). 11. Seventh !tanth The superior daily milk production of group 1 since the second week continued in this period too. Seventh month mean daily Milk yields were 0.155. 0.113, 0.113 and 0.117 kg respectively (Table. 21). Mean daily milk yields of groups for the whale lactation were found to be 0.495, 0.493, 0.499 and 0.502 kg respectively. The differences among the groups were insignificant (Table, 24). Mean lactation milk yields of the groups were similar 91.128, 90.734, 91.810 and 92.068 kg respectively (Table, 28). Kean marketable milk yields were found to be 79.443, 76.891, 73.966 and 70,026 kg respectively. It was significantly higher for group 1 as compared to the othern (Table, 32). Mean lactation lengths were found to be 183.713, 183.710, 183.522 and 183.302 days respectively (Table, 34). These results indicate that milking once in the morning beginning the second week to the 60tH day and restricting suckling of lambs were found to be mora beneficial than the system practiced in the Ceylanpinar State Farm.