Şanlıurfa koşullarında farklı kökenli bazı buğday (T.nestivum ve T.durum) çeşitlerinde verim ve verim karakterleri üzerinde bir araştırma

Abstract

59 - ÖZET Bu çalışma standart buğday çeşitleri ile bazı gün cel buğda3r çeşit ve çeşit adaylarının verim ve verimi etki leyen verim unsurlarının incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma 1985-1986 buğday yetiştirme sezonunda D.Ü. Şanlıurfa Ziraat Fakültesinde, taban koşullarını temsil eden deneme alanında kurulmuştur. Araştırmada 6 Ekmeklik ve 6 Makarnalık olmak üzere toplam 12 buğday çeşidi materyal olarak kullanılmıştır, deneme 4 tekerrürlü tesadüf blokları deneme desenine göre planlanmıştır. Araştırma sonuçları, incelenen karakterlere göre aşağıda özetlenmiştir. 1. Başaklanma Süresi : Başaklarıma süresibakımından Çeşitler 109-122 gün arasında değer almış, en yüksek değeri Orso çeşidi, en düşük değeri 1985-204 nolu çeşit vermiştir. Başaklanma süresine ait varyans analizi sonucu çeşitler ara sındaki fark önemli çıkmıştır. 2. Başaklanma -erme Süresi : Başaklanma erme süresi 37-50 gün arasında değer almış, en yüksek değeri 1985-204 kütük nolu çeşit (50 gün), en düşük değeri Orso çeşidi (37 gün) vermiştir. Başaklanma erme süresi için yapılan var- jans analizi sonucunda çeşitler arasındaki fark önemli çık mıştır. 2 2 3. m 'de Sap Sayısı : m 'de sap sayısı çeşitlere göre 475-711 adet bulunmuştur. En yüksek değeri İzmir-85 çeşidi (711), endüşük değeri ise İskenderiye çeşidi (475 adet) vermiştir. Çeşitler arasındaki fark yapılan varyans analizi sonunda önemli çıkmıştır.- 60 - 2 2 4. m 'de Başak Sayısı : m ' de başak sayısı çeşitlere göre 409-599 adet arasında değişim göstermiştir. En yüksek değeri İzroir-85 çeşidi (99 8det), en düşük değeri ise İsken deriye çeşidi (409 adet) vermiştir. Çegitler arasındaki fark yapılan varyans analizi sonucunda önemli bulunmuştur. 5. Bitki Bojmj ; Bitki boyu gegitlere göre 64.6-85.1 cm arasında değişim göstermiştir. En yüksek deleri İskende riye çeşidi (85.1 cm), en dügük değeri ise 1985-225 nolu çe- git (64.6 cm) vermiştir. Yapılan varyans analizi sonucunda çeşitler arasındaki fark önemli bulunmuştur. 6. Başak Uzunluğu : Çeşitlere göre 6.35-8.55 cm arasında değişim göstermiştir, ün yüksek değeri 1985-108 nolu çegit (8.55 cm), en düşük değeri ise 1985-224 nolu çeşit (6.35 cm) vermiştir. Yapılan varyans analizi sonucun da çeşitler arasındaki fark istatistik! yönden önemli bulun muştur. 7. Başakta Tane Sayısı : Başakta t;:ne sayısına ilig- kin varyans analizi sonucunda çeşitler arasındaki fark önem li bulunmuştur. Başakta tane sayısı 34.0-46.6 adet arasında bulunmuştur. En yüksek değeri 1985-107 nolu çeşit (46.6 adet), en dügük değeri ise İskenderiye çeşidi (34 adet) vermiştir. 8. -başakta Tane Sayısı : Başakta tane ağırlığı 1.16- 1.76 g arasında değişim göstermiştir. En yüksek başak tane ağırlığını 1985-224 nolu çeşit adayı (1.16 g), en düşük de ğeri ise İskenderiye çeşidi vermiştir. Yapılan varyans ana lizi sonucunda çegitler arasındaki fark önemli bulunmuştur. 9. Hektolitre ağırlığı : Hektolitre ağırlığına iliş kin varyans analizi sonucunda çegitler arasındaki fark önem li bulunmuştur, hektolitre ağırlığı çegitlere göre 79.3-84.4- 61 - kg arasında değilim göstermiştir. En yüksek değeri 1985-236 nolu çeşit (84.4 kg), en düşük değeri ise Orso çeşidi (79.3 kg) vermiştir. 10. 1000 Tane Ağırlığı : Lin tane ağırlığı 30.2- 42.9 g arasında değişim gösterr iştir. Sn yüksek değeri 1985-236 nolu çooit adayı (42.9 g), en düşük değeri ise Orso çeşidi (30.2 g) vermiştir. Yapılan varyans analizi so nucu çeşitler arasındaki fark önemli bulunmuştur. 11. Hasat İndeksi : Hasat indeksi geoitlere göre #39.2-50.2 arasında değişmiştir. En yüksek hasat indeksi değerini 1985-224 nolu çegit (%50), en dügük değeri ise 1985-108 nolu gegit (%39) vermigtir. yapılan varyans ana lizi sonucunda gegitler arasındaki fark önemli bulunmugtur. 12. Tane Verimi : Tane verimi çegitlere göre 261-380 kg/da arasında değişim göstermiştir. En yüksek değeri Bal- calı-85 çegidi (380 kg), en dügük değeri ise 1985-104 nolu çeşit (261 kg/da) yermiştir. xapılan varyans analizi sonu cunda gegitler arasındaki fark istatistiki yönden önemli bulunmuştur.

- 62 - SUGARY This research was made in order to stuJy yield and some yield compenents of standart wheat cultivars and some other wheat cultuvars and test lines. This study was carried out at the experimental area of the apricultural faculty Şanlıurfa of Dicle University in Şanlıurfa in 1985-86 12 wheat cultivars, including six bread and six durum wheat cultivars were vised as the mate rial. Experiment was arranged in randomized complete blocks with four replications. Resulsts of the Experiments in characters studied were summerized as follows; 1. Heading date; Heading date changed between 109-122 (days), the highest value (122) vas obtained from 'Orso and the lowest one 1985-204 test-line. When considering heading date, differences among the cultivars were significant, 2. Days from heading to maturity : Days from heading to maturity were ranged from 37-50 days, 1985-204 test-line showed the highest value (50 days), while Orso showed the lowest one (37 days). For this character the cultivars were differentiated from each other. 2 3. Number of stem per m : Were 475-711 wheats, respectively. Varieties having highest number of stem per 2. 2 m were Izmir-85 (711) and least number of stem per m were İskenderiye (475) wheats respectively. Significant differen ces were found between varieties. p 4. Number of spikes per m 409-599 wheats, respec- p tively. Varieties having highest number of spikes per m- 63 - o were İzmir-85 (599) ana least number of spikes per m were İskenderiye (409) wheats respectively. Significant differen- cens were found between varieties. 5. Plant height (cm) : Plant height changed between/ 64-85 cm. The heighset plant height was at İskenderiye (85 cm) test-line while the shortest one at 1985-225 (64 cm). It was found that differences among the cultivars were sig nificant. 6. Head leghth (cm) : Head length was changed between 6.3-8.3 cm. The highest value (8.3 cm) was obtained from 1985-108 test-line, and the lowest value was in 1985-224 test-line. It was found that differences among the cultivars were significant. 7. Number of seeds per head: Number of seeds per head was found from 1985-107 test-line, and lowest one (34) from İskenderiye. It was determined that differences among the cultivars in this character were- significant. 8. Weight of seeds per head (gr) : Weight of seeds per head changed between 1.16-1.76. The highest value (1.76 g) was obtained from 1985-224 test-line, the lowest one (1.16 g) from İskenderiye. It was determined that differen ces among the cultivars in this character were significant. 9. Hectoliter weight (kg) : Hectoliter weight was changed between 79.3-84.4 kg. The highest value (84.4 kg) was obtained from 1985-236 test-line, and the lowest value vas in Orso. It was found determined that differences among the cultivars in this character were significant.64 - 10. 1000-seeds weight (g) : 1000-seeds weight was found between 30.2 and 42.9 g. The highest value (42.9 g) was obtained from 1985-236 test-line, and the lowest one (30.2 g) Orso. It was determined that differences among the cultivars in 1000-seeds weight was significant. 11. Harvest index (%) : Harvest index was found between 39.2-50.2 %. The highest harvest index (50.2 %) was obtained from 1985-224 test-line, and the lowest one (39.2 %) from 1985-108 test-line. It was found that diffe rences among the cultivars harvest index were significant. 12. Grain Yield (kg/da) : Grain yield was found between 261-380 kg/da. The highest grain yield (380 kg/da) was obtained from Balcali-85, and the lowest one (261 kg/ da ) from 1985-104 test line. It was determined that differences among the cultivars in grain yield were significant.