VLF ve ELF frekans bandında iyonosferin yansıtma katsayılarının ölçülmesi ve hesaplanması

Abstract

ÖZET Çok alçak frekanslı elektromagnetik dalgalar (VLF) yeryüzü ile iyonosferin oluşturdukları geçitten (waveguide) ihmal edilebilir bir kayıpla yayılabilirler. Sinyal genliği, waveguide da takip ettiği mod nedeni ile yansıma katsayısın dan etkilenir. Yansıma katsayısı, iyonosfer yapısının fark lılık göstermesi nedeni ile sürekli değişir. îyonosferin yansıma 'kats ay ısındaki değişme, iyonosferin D bölgesinin yoğun olarak X ışınlarından etkilenmesinin doğal sonucudur. İyonosferin sinyal genliği üzerindeki etkilerini ortaya ko yabilmek için, sabit iki gözlemevi arasında (verici Maladacline 54°269K, 26°48!D-alıcı Kandilli 41°06 'K, 29°06'D) kaydedilen saniye sinyallerinin günden güne değişimlerini bazı sınıflandırmalar yaparak X ray events ve 10.7 cm so lar flux değişimleri ile karşılaştırdık. Tahminlerin aksine günden güne genlikte büyük değişmeler gözlenmektedir. Sonuç olarak sinyal genliğindeki değişimlerin iyonosfer yansıma katsayısmdaki değişmelerden çok iyonosferin taban yüksekli ğinin alçalma ve yükselmelerinden kaynaklandığı anlaşılmış tır.

SUMMARY Very low frequency (VLP) electromagnetic waves can propagate throughout the waveguide which is between the ©arth and the ionosphere with negligible attenuation. The signal amplitude is affected by the reflection coefficient due to the mode it traces in the waveguide. The reflection coefficient varies continuosly by the changes in the ionosphere structure. The variation in the reflection coefficient is a result of the intensive influence in the D region of the ionosphere by X-rays. In order to reveal the influence ionosphere on the signal amplitude, we have canpared. x-ray events with 10.7 cm solar flux by classifying the variations of second signals recorded from day to day between two fixed observation stations, namely Maladacline (transmitter) 54°26,N-26°48'E, Kandilli (r.eceiver) 41°06'N- 29 06 'E. It is observed that there are great variation in amplitude day by day on the contrary of estimation. Finally, we have concluded that the variation of a signal amplitude is affected not only by the changes of ionospheric reflection coefficient but also due to raising and falling of ionospheric base altitude.