Vücut sıvılarında atomik absorpsiyon spektrometresi ile iz element analizleri ve bazı uygulamaları

Abstract

48 ÜZET İnsan vücut sıvılarında 15 temel eser element bulunur fakat fonksiyonları henüz tam olarak aydınlatılamamıştır. AAS gibi duyarlı analitik aletlerin gelişmesiyle bu sahada son 30 yıldır bir çok araştırma yapılmaktadır. Elektrotermal atomaştırıcıların kullanımı ise bilhassa biyolojik örneklerin analizinde kolaylıklar sağlamıştır. Bu çalışmada, biyolojik sıvılarda bulunan ve hastalık teşhis ve tedavisinde yararlanılan eser elementlerden Zn, Cu ve Mg miktarlarının analizi yapıldı. Bu analizlerde Zn, Hg için hava-asetilen alevi, Cu içinde HGA-2000 grafit atomlaştırıcılar kullanıldı. Geliştirilen yöntem ile her element için çalışma koşulları optimize edildikten, sonra-: AAS ile örnek analizleri yapıldı. Anıaliyatlı hastalarda, ameliyat öncesi Zn düzeyini kontrol değeri olarak varsayarsak, yaranın iyileşmediği sürüde Zn miktarı azalmakta ve iyileşmeye bağlı olarak Zn'nun arttığı gözlenmektedir. Bu sonuç diğer araştırıcıların bulgularıyla uyum göstermektedir. Ameliyatlı hastalarda plazma Cu içeriği Zn'nun aksine yara sürecinde artış ve sonra azalış göstermektedir. Ameliyatlı hastalarda Mg analizleri yapıldı, Standart sapmalar göz önüne alındığında örnekler ile kontroller arasında bariz bir fark olmadığı görüldü. Üremili hastalarda, dializ öncesi Zn düzeyi çok düşük bulunmuştur. Dializ sonrası, plazma Zn içeriği artmakta ve kontrol grubu değerine yaklaşmaktadır. Üremili hastalarda Cu düzeyi dializ öncesi ve sonrasında az bir fark olmasına karşın kontrollere gere küçük bulunmuştur.49 Oruk hücre taşıyıcılarında plazma,eritrosit ve idrarın Zi 'içerikleri kontrol grubuna göre belirgin bir farketmemektedir. I)aha önce laboratuvarımızda orak hücre hastalıklı çocuklar üzerinde yapılan çalışmaların kontrol grubu çinko içeriğiyle karşılaştırıldığında (plazma 0. 24 + 0.23' i eritrosit 36.2 + 10.4, idrar 232.6 + 25), plazma çinko içeriğinin aynı olmasına karşılık eritrositte bariz bir düşüklük ve idrarınkinde ise artış olduğu söylenebilir. Orak hücre taşıyıcılarının Cu düzeylerinde belirgin bir farklılık olduğunu söylemek mümkün değildir, daha önce laboratuvarımızda analizleri yapılan orak hücre hastalıklı çocukların kontrol grubu ile karşılaştırıldığında (plazma 1.69 + 0.92, eritrosit 1.88 + 0.53, idrar 102 + 43), Zn içerikleri ile benzerlik gösterdiğini söyleyebiliriz. Cu içeriği plazmada değişmemekte eritrositte azalmakta ve idrarda artmaktadır. ıg analizleri de orak hücre taşıyıcılarında yapıldı. Gtancart sapmalar göz önüne alındığında örnekler ile kontroller arasında bariz bir fark olmadığı gözlenmektedir. Sonuçlar geliştirilen yöntemin, çalışılan elenenler başarıyla uygulanabileceğini göstermiştir.

50 SUMMARY Human body fluids contain 15 trace elements, but -their functions are still not very well known. After the development of sensitive analytical techniques, such as AAS, many research work have been carried out in this field in the last thirty years o The use of electrotermal atomizers increased sensitivity in the analysis of biological samples. In this research work, the analysis of trace elements, namel Zn, Cu, Mg which are present in the body fluids and helpful in the diognosis and treatment of diseases, has been undertaken. Air acetylen flame for Zn and Mg and HGA-2000 graphite atomizers for Cu samples have been used in the analyses. After optimizing the experimental conditions for each element, the modified method has been amployed to the sample analysis in AAS. If one takes the Zn level as a control value before the operation, the low val^e in Zn level is observed, in the operated patients, but Zn levels rise gradually related to the improvement of operated region of body. In the operated patients Cu level of plasma (Contrary to Zn) increases during the unimproved cut period but diminishes after the improvement. The Mg level in the operated patients has been investigated. If the standard deviations are taken into consideration there has been no difference between the samples and the control group. Zn level prior So dialysis was found to be very low in the dialysed patients after dialysis, Zn level of the plasma increases and reaches the values of control group. The difference between the Cu levels in dialysed patients before and after dialysis was very close and less than the control group.51 In sickle cell carriers, the level of Zn in plasma, erythrocytes and urine do not show a significant change compared to control group. If the results obtained in this research work is compared with the control groupt of a previous research work on the children with sickle cell disease realized in our laboratory (plasma 0.92 + 0.23» erythrocytes 36.2 + 10.4, Urine 232.6 + 25), the level of Zn in plasma is the aame, while signif icahtly low in erythrocyt and high in urine. It is not possible to tell that there is a significant change in the Cu levels in sickle cell carriers when compared with the control group of the previous research work on the children with sickle cell disease (plasma 1.69 +0.52, erytrocyte 1.88 + 0.53 * urine 102 +43) it may be suggested that the Zn levels are the same Cu level does not change in the plasma, but there is a diminution in the copper level in erythrocyte and an increase in the urine. The results of Mg analysis shows that, no significant changes were observed between the control group and the samples. The results reveal that the modified method may be used succefully for the determination of these elements.