Yerfıstığının kırılmasında yeni bir yöntem

Abstract

66 ÖZET Türkiye yerfıstığı üretiminin tamamına yakını Akdeniz Bölgesinde, Adana, İçel, Hatay ve Antalya îl veya ilçelerinde yapıl maktadır. İşlenmiş ve ham yerfıstığı ürünleri arasında gözlenen açık fiyat farkı, bu ürünün ekonomik bakımdan değerlendirilmesinde teknolo ji girdisinin önemini işaret etmektedir. Hasat edilmiş yerf ıs tığını tohumluk, çerezlik ve yağlık gibi çeşitli biçimlerde kullanabilmek onun uygun bir şekilde kırılmasını gerektirir. Bu gerek en hızlı kırma makinalarıyla yerine getirilebilir. Yerfıstığı kırma makinaları üzerine litaratür taraması yapılmış ulaşılan kaynaklardan hiçbirinde iki ucundan eğilme moment leri uygulanmasıyla kırılmasını gerçekleştiren bir düzeneğe rastlan mamıştır. Bu çalışmada temizlenmiş ve sınıflandırılmış yerfıstıkla- rını yeni bir yöntemle kıran bir düzeneğin tasarlanması amaçlanmıştır. Bu amaçla önoa boyut sınıflaması yapılmış TS-310 'da yer alan Anamur, Antalya, Osmaniye, Silifke türü yerfıstıklarının küme içerisinde en sık karşılaşılan orta boy yerfıstığı örnekleri üzerinde eğilire deney leri yapılarak kırılma davranışları yözUjıuııly vı> ba/.ı ııukanLk önlük leri saptanmıştır. Sonra deney verileriyle çizilen kuvvet-şekil değiş tirme eğrileri ve deney sırasındaki gözlemlerin ışığı altında yerfıstık larının ortasından yada uçlarından etkili eğilme momentleriyle kırılabi- leoaği belirlenmiştir. Bu esasa göre kırma işlemini gerçekleştirecek düzenek bes leyici ve kırıcı olmak üzere iki ana parça şeklinde tasarlanmıştır. Besleyici bir yürek-yay mekanizması aracılığıyla titreştirilen bir de po ve ona kaynaklı bir düzlem içinde yanyana sıralanmış borular kümesin den oluşmaktadır. Besleyicinin görevi yerfıstıklarını uzun eksenleri bor» yunca kırıcı levhalar üzerindeki çubuklar arasına sevketmektir. Yürek profilinin belirlenmesi amacıyla ivmeli eğik düzlem üzerinde yerf ıstı ğının hareketi.incelenmiştir. Yay tasarımı yapılmış; besleyici tahrik mili güç gereksinimi hesaplanmıştır.~ 6/ Besleyici borularından cxkan fıstığın hareketi sabit eğik levha üzerinde incelenerek krank devri belirlenmiştir. Bilinen, krank devrine bağlı olarak krank mili tahrik motorunun gücü hesaplanmıştır. Düzenek üzerinde çeşitli parametrelere göre besleme ve kırma deneyleri yapılmış, kırma veriminin yüksek olduğu değerler şöyle bulunmuştur: Besleyici-Kırıcı yataya göre 85 'lik konumda, levhalar arası uzaklık 30,5 mm' ı- iken besleyici ve kırıcı tahrik milleri sırasıy la 273 dev/dk ve 130 dev/dk'lık hızlarda dönmektedir. Kırma sonunda elde edilen zedesiz içler çimlenme deneyleri ne tabi tutularak zedesiz tüm tanelerin % 97' sinin çimlendiği saptanmış tır. Bu sistemin diğer sistemlere göre iyi yanı çıkan içlerin tohumluk olarak kullanılabilir olmasıdır. Sistemin iyileştirme bekleyen yanları debinin düşük oluşu ve yerfıstığı sınıflandırmasının sisteme girmeden önce özenle yapılması şeklindedir.

- 68 - SUMMARY Most of the Peanut production of Turkey cones from its Mediterranean region, especially from Mana, îçel, Hatay and Antalya provinces. An apparent price difference observed between the raw and processed peanuts points to the significance of the technological input in the economical evaluation of this product. In order to use harvested peanuts in the forms of seed, oil and simple eating, it is necessary that it be shelled. This necessity is fullfilled most rapidly through shelling machinery. Inferences on peanut shelling machinery have been reviewed and this literature survey has shown that no machinery, realizing shelling by applying bending moments at ends are existent. In this study, the basic aim has been to find a machine which is capable of shelling the classified and cleaned peanuts by means of a new method. To serve the purpose of the study, bending experimnts have been carried out with the most frequently encountered medium-size peanut samples out of Anamur, Antalya, Osmaniye, Silifke types, which are contained in Turkish Standarts No: 310 (TS-310) and their fracture behaviours have been observed, determining at the same time some important physical and mechanical properties. iBy means of load v.s. deformation curves drawn and under the light of experiment observations it has been understood that peanut can be shelled through bending moments applied at ends or in the middle. The unit to operate under the aforementioned principle has been designed to comprise mainJLy of ta*o Parts: a feeder and a sheller. Feeder consists of a number of pipes welded together to from a plane and of a box dirven by a cam mechanism. The task of the feeder is to channel peanuts along their long axes to the sheller through the pipes. Sheller, on the other hand, has two parallel plates on which round bars have been placed according to a certain model. One of the plates is fixed while the other is moved by a Blidor-crank mechanism. In order to determine cam profile, peanut motion on the69 accelerated slope has been analyzed. Required spring of the cam mechanism has been designed and the power requirement of the feeder drive has been calculated. The crank revolution has been detremined by investigating the motion of the peanuts, discharged out of the pipes, on the. constantly inclined plate. The power of the motor needed to drive the crank was computed with the knowledge of the crank revolution. Miscellaneous feeding and shelling tests have been performed on the set-up by varying several relevant parameters, and the valves leading to high shelling efficiencies have been found as such: the feeder-sheller units being at an inclination of 85 with respect to the horizantal, their respective drive shafts are to rotate at 273 rpm and 130 rpm, while teh distance between the plates is 30-5 nm. After the completion of the shelling procedure, all the undamaged kernels have been tested for germination and 97% of them have been observed to sprout: Therefore a major advantage of this system over the others is that shelled peanuts can be used as seedling. What are to be improved concering the system, are that peanut feed rate is low and that relevant classification is to be dene with care before the entrance of the peanuts into the system.