Levent (Akçadağ-Malatya) batısının jeolojisi ve sedimentolojisi

Abstract

ÖZ Çalışma alanı, Doğu Toros orojenik kuşağı içerisinde bulunan Akçadağ (Malatya) kuzeyindeki Levent yerleşim alanının batısını içermektedir. İnceleme alanının temelini Üst Jura-alt Kretase yaşlı platform kireçtaşlarından oluşan Horasançal formasyonu oluşturur. Ost Kam- p'aniyende bölgeye; İç Toros okyanusundan türeyerek kuzeyden güneye aktarılan Hocalıkova ofiyoliti yerleşmiştir. Ofiyolitin yerleşimi ile kabuk kalınlığı artmış, bölge yer yer kara haline gelmiş ve daha sonra çalışma alanı ve çevresinde yeni bir çökel havzası açılmıştır. Maestrihtiyen'de bu havzada akarsu, akarsu-delta ve sığ denizel ortamlarda çökelen ve kaba kırıntılardan oluşan Ulupınar formasyonu çökelmiştir ve uyumsuzlukla Hocalıkova ofiyolitini örtmüştür. Ayrıca havzada paleocoğrafyanın uygun olduğu şartlarda yer yer sahil resifleri gelişmiştir. Lütesiyen yaşlı Tohma formasyonu uyumsuzlukla transgresif olarak Ulupınar formasyonunu üsteler ve birim üste doğru kumsal, sığ deniz ve açık self ortamında çökelen, kumlu kireçtaşı, killi kireçtaşı, yer yer marn ve kireçtaşlarından oluşan Molla dere üyesine geçer. Üst Oligosen-Alt Miyosen yaşlı Çavuş formasyonu uyumsuzlukla Tohma for masyonunu örtmektedir. Bu formasyon altta çakıl taşı ve üste sığ şelf kırıntılı kireçtaşlarından oluşur. Çavuş formasyonu Burdagaliyen yaşlı Ansurçay formasyonu tarafından uyumsuzlukla örtülmektedir. Alttançakıltaşı, kumtaşı ile başlayan birim marnlarla devam ederek üstte doğru killi kireçtaşı ve resital kireçtaşlarına geçer. Çalışma alanında Pliyosen'de; Güneydoğu Anadolu'da kıta-kıta çarpışması sonrasında kalınlaşan kıtasal kabuğun kısmi ergimesi ile oluşan Yamadağ volkanitleri yayılmıştır. Yamadağ volkanitleri; çakıltaşı, kumtaşı, tüf ve bazaltlardan oluşmaktadır. Kuvaterner'de alüvyon ve yamaç molozu çökelleri oluşmuştur. İnceleme sahamızda önemli bir yapısal unsur bulunmamaktadır. Fakat yaklaşık doğu-batı gidişli küçük ölçekli normal kırıklara (fay) rastlanmıştır. Ayrıca Ulupınar formasyonu üzerinde doğu-batı gidişli bir antiklinal tespit edilmiştir.

ABSTRACT This study investigates the area to the north of Akçadağ (Malatya) township in the eastern section of the Toros-Orogenic Belt. In the study area, the Upper Jurassic and Lower Cretaceous aged Horasançal formation cortaing shelf limestones occurs as the oldest unit. During upper campanien, the Hocalikova Ophiolite, derived from the inner Toros Ocean, was emplaced onto the area, from the north. As a result of this emplacement, the crust was thickened, and the area became a land, and a new depositional basin was formed. During Maestrictian, the Ulupinar Formation containing river, deltaic, shollow sea, and large detrital material was deposited over the Hocalikova Ophiolite in this depositional basin. Shore reefs were developed at suitable degositinal sites. Lutesian in the area is represented by the Tohma Formation, a transgressif unit over the Ulupinar Formation. This unit grades into the Molladere member containing sandy-limestone, clay rich limestone, sometimes mam and limestone representing beach, shollow water and outer shelf. Upper Oligocene and Lower Miocene is represented by the Çavuş Formation lying unconformably over the Tohma Formation. The Çavuş Formation contains pebble store at the bottom and shallow detrital limestone at the top. The Burdigalian-aged Ansurçay formation occurs over the Çavuş Formation with unconformity. Beginning with pebblestone, and sandstone, this unit grades into mams and clay- rich-limestone, reef limestones towards the top. Pliocene in the area was the time of continent-continent collusion and partial melting of the thickened crost. Yamadağ Volcanics consist ing of pebblestone, sandstone and tuffs and basalts represent this evert. Quarternay is represented by alluvium and slope deposits. The area is poor in terms of structure. There are small-sclaed E-W trending normal faults and an anticline.